De Verenigde Staten en Groot-Brittannië overwegen in navolging van de Europese Unie het Afrikaanse land sancties op te leggen. De waarnemersmissie van het Britse Gemenebest kwam donderdag met een vernietigend oordeel over de presidentsverkiezingen. De kiesgang had plaats in een „klimaat van angst en achterdocht”, aldus de waarnemers. De zittende president, Mugabe, won de stembusgang ten koste van zijn rivaal, Morgan Tsvangirai van de oppositiebeweging MDC. President Mugabe is herhaaldelijk beschuldigd van intimidatie van zowel kiezers als oppositie. Tsvangirai zelf sprak van een overval op klaarlichte dag.

De leider van de waarnemersmissie, de Nigeriaanse oud-president Abubakar, verklaarde dat de waarnemers moesten vaststellen dat de „situatie in Zimbabwe geen vrije uiting van de wil van de kiezers toeliet.” Abubakar zal deze voorlopige conclusie overbrengen aan een werkgroep van drie landen, Nigeria, Zuid-Afrika en Australië, die binnen het Gemenebest is aangewezen om te beslissen of er maatregelen tegen Zimbabwe moeten worden genomen.

Volgens Abubakar hebben groepjes jongeren van de ZANU-PF-partij van Mugabe de aanhangers van oppositieleider Tsvangirai systematisch geïntimideerd en was het wettelijke kader van de verkiezingen gebrekkig. Duizenden kiezers werden van hun stem beroofd door het gebrek aan helderheid in het registratieproces en het machtsmisbruik door de autoriteiten die zich daarmee bezighielden, aldus Abubakar.

Het oordeel van de waarnemers van het Gemenebest is een tegenvaller voor Mugabe. Zijn overwinning is afgewezen door westerse landen en internationale waarnemers omdat deze illegaal zou zijn. Toch kwamen er donderdag en woensdag ook heel andere oordelen over het verloop van de verkiezingen, vooral uit Afrikaanse hoek. Zuid-Afrikaanse waarnemers noemden Mugabes overwinning legitiem. De Organisatie van Afrikaanse Eenheid (OAE) noemde de verkiezingen „transparant, geloofwaardig, eerlijk en vrij.” China feliciteerde Mugabe met zijn verkiezing.

De mensenrechtenorganisatie Amnesty International toonde zich bezorgd over de geweldsgolf die Zimbabwe mogelijk te wachten staat. De kans dat leden van de oppositie zullen worden aangevallen en vervolgd is bepaald niet denkbeeldig, aldus een verklaring die donderdag werd uitgegeven.