Hoofdstraat van Veenendaal was ooit belangrijke sloot
Stadsgids, oud-wethouder en oud-geschiedenisdocent Jaap Pilon verdiepte zich in de geschiedenis van de belangrijkste winkelstraat van Veenendaal. Vrijdag presenteert hij zijn boek ”Onze Hoofdstraat”.
Het eerste boek van Jaap Pilon over de historie van Veenendaal is ”Onze Hoofdstraat” niet. Eerder schreef hij ”Mijn Kerkewijk”, over de straat waar hij opgroeide, werkte en nog steeds woont. In dat boek wandelt hij pand voor pand vanaf de Markt, bij de Oude Kerk, richting Rhenen, langs scholen, kerken, fabrieken en woningen.
”Onze Hoofdstraat” is een soort vervolg?
„Het voelde als een morele verplichting om een deel twee te schrijven. De Hoofdstraat was oorspronkelijk het eerste deel van de Kerkewijk. Dat was de sloot –een ander woord voor sloot is wijk– vanaf de Bisschop Davidsgrift naar de heuvel waar de Oude Kerk van 1566 werd gebouwd. Alle bouwmaterialen werden erdoor vervoerd. Langs die wijk ontstond de eerste bebouwing van Veenendaal. Winkels kregen er in de loop van de negentiende eeuw de overhand. In 1845 is het water gedempt, vandaar de brede straat. De titel ”Onze Hoofdstraat” is bewust gekozen. Iedereen kwam er om inkopen te doen. De straat is maar 350 meter lang, maar er is veel gebeurd.”
Interessante zaken ontdekt?
„Ik vond bijvoorbeeld tekeningen uit de periode 1935-1950 voor een nieuw gemeentehuis. Het oude stond op nummer 34. Acht, negen schetsen met prachtige pastelkleuren, van een onbekende tekenaar. Ze zijn ooit in een la van een ambtenaar beland en nooit in de gemeenteraad besproken. In het boek staat ook een kaart van een aftakking naar Veenendaal van de stoomtramlijn van Utrecht naar Arnhem. Het hele traject is erop getekend, zover was men al met de plannen. De Hoofdstraat zou eindpunt zijn. Het is er nooit van gekomen.”
Aan de Hoofdstraat stond ook de Hoofdstraatkerk?
„De latere Pniëlkerk. Onder leiding van ds. Den Hengst gebouwd voor de gereformeerde gemeente in de tuin achter zijn pastorie, een patriciërshuis. Later woonde ds. R. Kok er. Die kocht in 1930 de voormalige openbare school verderop in de straat aan voor wat in de volksmond ”de Kokse school” ging heten. Nadat die school verhuisde kwam er in mijn tienertijd de eerste beatclub van Veenendaal in, ’t Dingetje.”
Twee forse boeken…
„Samen tellen ze 850 pagina’s. Bijna 2000 foto’s staan er in. Uit het gemeentearchief, maar ook veel uit familiearchieven. Doordat ik bij mensen aanbelde, zijn ze gaan zoeken in kasten en schoendozen. Best mogelijk dat die foto’s anders verloren zouden zijn gegaan.”
In de schijnwerpers: rubriek voor opmerkelijk regionaal nieuws