Donner onderzocht in opdracht van het kabinet de affaire. Een fraudeteam bij de Belastingdienst zette in 2014 de kinderopvangtoeslag van honderden ouders onterecht stop en ging ver in het terugvorderen van de toeslagen.

In haar eerste rapport oordeelt de commissie snoeihard over de gang van zaken bij de Belastingdienst.

Er was sprake van „structurele vooringenomenheid”, die werd „gevoed door een politiek en bestuurlijk klimaat waarin fraudebestrijding vooropstond”, oordeelt de commissie. „Opeens was er overal fraude”, zegt Donner over de politieke en ambtelijke cultuur die na onder meer de Bulgarenfraude ontstond. Zo begon een „financiële nachtmerrie” voor veel gezinnen, zegt Donner.

Naast een terugbetaling van de vorderingen, moeten de gezinnen extra compensatie krijgen voor materiële en immateriële schade. „Welgemeende excuses volstaan niet”, aldus Donner. De vergoeding bedraagt 25 procent van het bedrag dat onterecht is teruggevorderd tussen 2012 en 2014. Voor geleden immateriële schade krijgen de ouders 500 euro per half jaar dat de ouders in de problemen zaten door de fouten van de fiscus.

Onderzoek door de fiscus was „omvangrijk en nauwgezet”, en vooral gericht op het „ontdekken van ook maar de geringste tekortkomingen in administratie, betalingen of bewijsstukken”. Ouders kregen niet genoeg duidelijke informatie over wat er van hen werd verwacht en konden nauwelijks ontsnappen aan deze „zerotoleranceaanpak”.

Het gaat specifiek om de CAF-11 zaak, over zo’n driehonderd ouders die ingeschreven stonden bij het Eindhovense gastouderbureau Dadim. Bij de presentatie van het commissierapport waren ook gedupeerden aanwezig van andere zaken. Ook volgens Donner is het goed mogelijk dat de CAF-11-gedupeerden niet de enigen zijn die zo zijn behandeld. Het gaat zelfs eerder om duizenden dan om honderden, volgens de oud-minister. Hij verwacht dat „het overgrote deel” van de ouders in de CAF-11-zaak gecompenseerd moet worden.

De Belastingdienst is van plan de adviezen over te nemen. Verantwoordelijk staatssecretaris Menno Snel verwacht „op zeer korte termijn” met een reactie te komen.