In de terugtrekkingsovereenkomst zijn de scheidingsvoorwaarden geregeld, zoals de eindrekening van zo’n 40 miljard euro, de rechten van EU-burgers die in het VK wonen en een overgangsperiode tot 31 december 2020. Aan dit document is „geen letter” gewijzigd, aldus een diplomaat. De nieuwe compromissen zitten in een protocol over Noord-Ierland en in de politieke verklaring.

In het protocol is vastgelegd dat er na de brexit geen harde, fysieke grens terugkomt tussen het Britse Noord-Ierland en EU-lidstaat Ierland. Dat is om het vredesproces op het Ierse eiland te beschermen. Sinds het Goedevrijdag-akkoord van 1998 zijn controles bij de landgrens tussen Noord-Ierland en de republiek afgeschaft. De EU bedong een garantieregeling dat dit zo blijft, de zogenoemde backstop. Deze backstop is geschrapt.

Donald Tusk, voorzitter van de Europese Raad, legt uit waarom deze deal wel geaccepteerd werd.

Afgesproken is nu dat Noord-Ierland juridisch in een douane-unie met Groot-Brittannië blijft, maar in de praktijk de EU-regels voor de handel volgt. Alle goederen die van buiten de EU komen, dus ook uit Engeland, Schotland en Wales, worden in de Noord-Ierse zeehavens en op de vliegvelden door Britse douaniers afgehandeld. Het systeem staat onder toezicht van de EU. Voor de btw zijn ook de EU-regels van toepassing, maar de heffingen worden geïnd door de Britten. Omdat Ierland een Europese uitzondering heeft voor een nultarief wat betreft tamponbelasting, krijgt Noord-Ierland dit nu ook.

Het Noord-Ierse parlement krijgt zeggenschap over de afspraken. Als het vindt dat het systeem niet werkt, kan het het na vier jaar wegstemmen. Die vier jaar gaan pas in na afloop van de overgangsperiode.

De politieke verklaring over de toekomstige relatie is nog steeds 32 pagina’s, maar is in taal steviger geworden. Eerst was er sprake van een innige band tussen de EU en de Britten, nu willen de twee gaan onderhandelen over een vrijhandelsakkoord.

Of het akkoord standhoudt is nog afwachten. Het Britse parlement moet het nog goedkeuren.