De grootayatollah wil donderdag samen met duizenden gelovigen naar zijn hoofdkwartier in Najaf terugkeren om te bemiddelen. Hij kwam woensdag in Irak aan na een medische behandeling in Londen.

De terugkomst van de belangrijke geestelijk leider kan mogelijk tot een doorbraak leiden in de crisis in Najaf. Gewapende aanhangers van de jonge geestelijke al–Sadr verzetten zich daar al drie weken hardnekkig tegen Amerikaanse militairen en Iraakse eenheden.

De inmenging van al–Sistani komt op het moment dat de situatie in het rebellenbolwerk zich toespitst. Amerikaanse troepen namen posities in bij het complex met het mausoleum van de geestelijke vader van de sjiitische tak van de islam, de Imam Ali–moskee.

In de nacht van dinsdag op woensdag hadden Amerikanen de directe omgeving van de sjiitische heiligdommen in Najaf bestookt. Enkele raketten, afgevuurd door helikopters, sloegen op enkele meters van het mausoleum in. Het historische gebouw trilde op zijn grondvesten, meldden ooggetuigen.

Amerikaanse voertuigen zouden de hoofdingang van de heiligdommen tot op twintig meter zijn genaderd. Amerikaanse scherpschutters schoten op iedereen die zich via de ingangen naar binnen of buiten waagde.

In het complex bevinden zich naar schatting enkele honderden strijders van de radicale al–Sadr. De voorlopige Iraakse regering in Bagdad, die samenwerkt met de Amerikanen, had geëist dat al–Sadrs militie uiterlijk dinsdagavond de heiligdommen zou ontruimen.

Ongeveer vijfhonderd Iraakse militairen van de Nationale Garde stonden klaar om het complex binnen te gaan en de strijders van al–Sadr te verjagen. Een eenzijdige Amerikaanse actie tegen de heiligdommen zou in overwegend sjiitische landen als Iran tot grote verontwaardiging leiden.

Een gewapende groepering ontvoerde woensdag twee aangetrouwde familieleden van de Iraakse minister van Defensie al–Shaalan om een vertrouweling van al–Sadr vrij te krijgen. Volgens de Arabische televisiezender al–Jazeera eisen de kidnappers de vrijlating van adviseur Ali Smeisim, die eerder woensdag door de Iraakse politie in Najaf was gearresteerd.

De gegijzelden zouden een zwager van al–Shaalan en een van diens familieleden zijn. Smeisim was samen met vier medewerkers van de opstandige militieleider al–Sadr opgepakt. Naar verluidt speelt hij een belangrijke rol binnen de groep aanhangers van al–Sadr die de Imam Ali–moskee bezet houdt.

Volgens de Arabische nieuwszender al–Arabiya was het vijftal in het bezit van schatten uit de moskee. Smeisim was eerder betrokken bij mislukte onderhandelingen met de Iraakse tijdelijke regering over een beëindiging van de crisis in Najaf.