Adviesraad wil extra tijd voor Turkse toetreding EU
De Europese Unie moet twee jaar langer, tot uiterlijk 2006, de tijd nemen vóór de echte toetredingsonderhandelingen met Turkije worden begonnen. Nederland moet als huidige EU–voorzitter op zo’n besluit aansturen. Dit stelt de Adviesraad Internationale Vraagstukken woensdag in een advies aan de Nederlandse regering.
In december moeten de EU–leiders, onder leiding van premier Balkenende, de knoop doorhakken of en wanneer de daadwerkelijke onderhandelingen over een Turks EU–lidmaatschap kunnen beginnen. Zij doen dat op basis van een analyse van de verbeteringen op het gebied van democratie, mensenrechten en rechtstaat in Turkije. De Europese Commissie publiceert die evaluatie aan de hand van de zogeheten politieke Kopenhagen–criteria in oktober.
De AIV is van mening dat Turkije ver genoeg gemoderniseerd is om lid te worden van de EU. Op een aantal punten moet echter de druk op de ketel blijven en daarom kan niet direct na december dit jaar worden begonnen, maar binnen 24 maanden, zodra de Europese Commissie helemaal tevreden is.
Het advies van de AIV is opmerkelijk, omdat de EU–regeringsleiders twee jaar geleden besloten dat de toetredingsonderhandelingen met Turkije „onverwijld" beginnen, mits de EU–leiders in december dit jaar besluiten dat Turkije voldoet aan de Kopenhagen–criteria. Het begrip ’onverwijld’ is door de EU–leiders op hun top afgelopen juni nog eens herhaald. De AIV maakt van ’onverwijld’ nu „binnen 24 maanden".
Voorzitter dr. B. Knapen van de werkgroep Turkije van de AIV vindt niet dat de EU zich onbetrouwbaar toont als Turkije nog eens 24 maanden moet wachten. „Als je zwart–wit redeneert, moet je misschien in december ’nee’ zeggen tegen Turkije. Dat willen we niet. Maar Turkije moet goede wetgeving verder implementeren en dat leent zich niet voor marchanderen en koehandel." Volgens Knapen is Turkije een te omvangrijk land en zijn de dossiers te ingewikkeld en belangrijk om te improviseren.
De AIV vindt overigens dat de EU–leiders Turkije in geen geval een datum moeten geven voor de uiteindelijke toetreding. Algemeen geldt de verwachting dat de onderhandelingen een jaar of tien zullen duren. Turkije zou dan rond 2015 kunnen toetreden.
Turkije wil al sinds 1963 bij de EU horen. In 1999 in Helsinki kenden de EU–leiders het land de status van kandidaatlidstaat toe.