Terwijl de pers in Den Haag voor de deur lag, zocht de LPF–fractie de rust van een hotel in Alphen aan den Rijn om deze rigoureuze stap te zetten, zoals Kamerlid Nawijn het uitdrukte. Fractievoorzitter Herben repte van een pijnlijke beslissing, maar liet het woord verder grotendeels aan Nawijn, die sinds deze zomer als toegevoegd bestuurslid de strubbelingen van nabij meemaakte.

De opdracht van het hoofdbestuur was om voor het eind van dit jaar een einde te maken aan de financiële problemen van de partij. Niet alleen had onder anderen vastgoedmagnaat E. Maas ongeveer 2 miljoen euro aan leningen verstrekt, ook was er een fors kastekort en lagen er schulden aan onder anderen de accountant, de verhuurder van het partijkantoor en het pr–bureau van bij elkaar een paar ton.

Nawijn merkte als waakhond van de fractie echter dat er met het bestuur niet te werken viel. De bestuursleden werkten achter zijn rug om, hielden zich niet aan afspraken en stelden de fractie voor voldongen feiten. „We hadden geen enkel vertrouwen meer in het hoofdbestuur", zei Nawijn.

De chaos en onrust maakten het volgens hem onmogelijk om nog als Kamerfractie binnen de partij verder te gaan. De spanning liep weer op, toen de rechter vorige week een streep haalde door het voornemen om na een faillissement een doorstart te maken onder een nieuwe naam. Drie van de vijf bestuursleden, onder wie voorzitter Fabius, hielden het voor gezien. De gewezen voorzitter overhandigde een deel van de partij–administratie aan de politie wegens mogelijke fraude.

Nawijn zei dinsdag zich dat hij zich ervan had vergewist voldoende steun te hebben onder de achterban. Een nieuwe partij mag geen probleem zijn, schat hij. Kamerlid Van As gaat de komende tijd met een commissie van wijze mannen bekijken hoe dit partij eruit moet gaan zien. „Arm en onafhankelijk" in ieder geval, zegt Nawijn, zonder grote geldschieters en met een hoge drempel voor querulanten.

Het kamp van het oude bestuur liet bij monde van directeur van het partijbureau Both weten niet voor de Kamerfractie te willen wijken. „Wij trekken bij de volgende verkiezingen meer stemmen dan Herben, Eerdmans en Nawijn." In hoeverre de bestaande politieke partij LPF nog aanspraak kan maken op subsidies, is nog de vraag. De hoogte van de rijksbijdrage hangt samen met de grootte van de Kamerfractie. Die heeft de partij sinds maandag dus niet meer.

De Kamerfractie LPF mag niet alleen de naam blijven voeren in deze Kamerperiode, de acht fractieleden behouden hun vergoeding en ook krijgt de fractie nog geld om haar medewerkers te kunnen betalen.

De reacties van collega’s andere partijen waren in de Tweede Kamer hartverwarmend, zei Herben na afloop van een Kamerdebat over Irak. Zijn collega–fractievoorzitters stelden net als Kamervoorzitter Weisglas dat zij de perikelen bij de LPF als een interne partijkwestie zien en wilden niet tegenover de pers reageren.

Advocaat Hammerstein, die zich samen met vastgoedondernemer Maas inzette voor de LPF, verwacht dat met de breuk het lot van de partij bezegeld is. De partij kan niet zonder de Kamerfractie en de fractie zal bij volgende verkiezingen verdwijnen uit de Tweede Kamer, luidt zijn analyse. Maas, die kapitalen in de partij stak, lieten weten het besluit van de fractie „in– en intriest" te vinden.

Hammerstein wijst Marten Fortuyn, broer van oprichter Pim, aan als een van de elementen die voortdurend binnen de partij zaten te stoken. Marten en zijn broer Simon zegden al bijna een jaar geleden hun lidmaatschap op. In de nieuwe partij van de fractie zal hij geen vooraanstaande rol gaan spelen, zei Nawijn, maar zijn goede raad is welkom.