Binnenland

Aandacht voor de grote vrouw achter Van Gogh

Echte Van Gogh-fans kennen haar wel, maar niet iedereen zal weten dat de schoonzus van Vincent, Jo, bepalend was voor de roem die de kunstenaar na zijn dood ten deel is gevallen. Door op strategische wijze een uitgebreid netwerk op te bouwen, wist ze als eerste zijn werk internationaal over het voetlicht te brengen. Woensdag verschijnt een biografie over deze Jo van Gogh-Bonger (1862-1925), Alles voor Vincent, geschreven door Hans Luijten, onderzoeker bij het Van Gogh Museum in Amsterdam. De kunsttempel zet tegelijk haar dagboeken online.

ANP
18 September 2019 06:32Gewijzigd op 16 November 2020 16:58

Op de tentoonstelling Van Goghs intimi, die zaterdag opent in Het Noordbrabants Museum in Den Bosch, is eveneens aandacht voor Jo. Ze was goed onderlegd: ze volgde de hbs en ging Engels studeren. Verder sprak ze prima Frans en Duits, aldus Luijten. „Jo was buitengewoon intelligent en stelde zich onafhankelijk en zelfstandig op in een door mannen gedomineerde wereld. En ze zag meteen de kwaliteit van het werk van Vincent, toen anderen er nog bijna vijandig tegenover stonden omdat het zo modern was.”

Dat werk zag ze thuis in Parijs, want ze was getrouwd met Vincents broer Theo, die hun appartement er vol mee had staan. „Theo en Jo kondigden trouwens hun verloving aan op de dag dat Vincent in Arles zijn oor afsneed, een bijzonder toeval”, aldus Luijten. „Jo wist toen al dat ze door met Theo te trouwen, Vincent erbij kreeg. De broers waren compleet met elkaar vergroeid.”

Theo overleed in 1891, een half jaar na Vincent. „Jo bleef als 28-jarige weduwe achter, met hun 1-jarige zoontje, dat ook Vincent heette. Ze verhuisde naar Bussum en begon er een pension, dat was respectabel werk voor een alleenstaande vrouw. Vanuit ’t Gooi legde ze contacten met mensen uit de kunstwereld, schreef ze brieven naar handelaren in binnen- en buitenland en wist ze Vincents werk op tentoonstellingen en verkoopexposities te krijgen. Intussen probeerde ze ook het schrijven van recensies te stimuleren.”

Jo heeft Vincent maar drie keer ontmoet. „Maar door haar bewondering voor zijn werk kon zij het opbrengen haar leven aan Vincent te wijden.” Jo was overigens bepaald geen elitaire dame in een ivoren toren: „Ze was een overtuigd sociaaldemocrate, ging de straat op voor vrouwenkiesrecht en stond op het standpunt dat kunst de mens kon verheffen en troosten. Daarom wilde ze dat mensen met minder middelen voor een dubbeltje de grote Van Gogh-expositie konden bezoeken die ze in 1905 in Amsterdam organiseerde, in plaats van voor een kwartje.”

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer