De uitgezonden medewerker van Kerk in Actie presenteerde vrijdag haar ”Dagboek uit Jeruzalem – het leven van een pastoraal werker in de Heilige Stad”. De bijeenkomst vond plaats in een volle kapel van het Dienstencentrum van de Protestantse Kerk in Nederland te Utrecht. In de publicatie vertelt Anthonissen veertig verhalen over haar leven in en ontmoetingen met mensen in Jeruzalem.

Getraumatiseerd

Anthonissen werd in 2014 met haar gezin door Kerk in Actie uitgezonden naar Israël. Ze werkte er als pastoraal werker bij de lutherse Redeemer Church voor de Nederlandse gemeenschap in en rond Jeruzalem. Ook gaf ze voorlichting aan Nederlandse bezoekers. Anthonissen kwam veel in aanraking met Joden, terwijl haar man Ilja, die verbonden was aan Bethlehem Bible College en die in 2017 onverwacht overleed, veel contacten had met Palestijnen.

Ze probeerde onpartijdig te blijven, beter gezegd: meervoudig partijdig. Wat dat is, legde prof. dr. Hanneke Schaap-Jonker, rector van het kennisinstituut Christelijke GGZ, uit. Het betekent dat je nadenkt over de gedachten en gevoelens van de tegenpartij. Het gaat om barmhartigheid, rechtvaardigheid, geen partij kiezen en het uitdagen van anderen om zich in de tegenpartij te verplaatsen. Dat is in Israël erg moeilijk vanwege het vele leed dat er is. Voor getraumatiseerde mensen aan beide zijden –Joden en Palestijnen– is het welhaast onmogelijk om zich in een ander te verplaatsen.

Schaap noemde een voorbeeld uit het boek. Hoe praktiseerde Anthonissen zelf deze meervoudige partijdigheid? Eens zat ze in een bus die bij een controlepost kwam. Ze koos ervoor om niet bij de toeristen in de bus te blijven zitten, maar uit te stappen. De soldaat die haar ondervroeg, was verwonderd dat ze toerist was en toch uitstapte. Toen Anthonissen zei dat „we allemaal mensen zijn in de ogen van God”, veranderde de houding van de militair. Er brak een lach door op zijn gezicht, hij stak zijn duim op en liet haar passeren.

Die meervoudige partijdigheid was niet eenvoudig, vertelde Anthonissen. Het lukte door heel veel met haar man te praten en door samen Palestijnen en Joden te ontmoeten. Maar vooral door het geloof in Christus. „Ook al waren we bitter, als we aan de voet van het kruis waren, bemoedigde dat ons. Christus ging om onze zonden aan het kruis en Hij kwam in onze pijn. Hij gaf ons de kracht om door te gaan.”

Ze vertelde dat Jeruzalem tastbaar een steeds religieuzere stad wordt, met een groeiende groep orthodoxe joden, van wie sommigen helemaal in het zwart gekleed zijn. „Deze groep groeit, in sommige wijken ziet het zwart van de Joden. Ze zijn zo gekleed uit reactie op de seculiere Joden die naar hun mening in zonde leven. Veel seculiere Joden verhuizen naar Tel Aviv of zelfs naar een ander land vanwege het verstikkende religieuze klimaat en de conflicten.”

Verzoening

Ze is niet positief over de verzoening. Er zijn in de kerk wel bijeenkomsten van Palestijnen en Joden die samenspreken over verzoening, maar „zulke mensen ervaren meer en meer weerstand en het wordt moeilijker om daarvoor mensen bij elkaar te krijgen.”

De teruggekeerde pastoraal werker vindt het het beste om het in Israël niet over de politiek te hebben, maar om te luisteren, „de pijn tevoorschijn luisteren.”

De laatste foto van haar presentatie toonde een gezicht op Jeruzalem met de regenboog over de stad.