Dit artikel is partnercontent.
“Ik had me voorgenomen om hier maar eventjes te werken”
“Deze hulpbehoevende mensen zijn mensen net als jij en ik, ondanks dat hun ontwikkeling niet gelijk opgaat met die van ons. Het was mijn missie om hen vanuit een veilige relationele basis zo veel mogelijk te betrekken bij het dagelijks leven. Maar ja, slaan, schoppen en spugen hoort er ook bij. Toch wilde ik dit een paar jaar doen,” vertelt Jan van Wincoop (39) toen hij begeleider intensieve zorg werd bij Adullam. Inmiddels gaat Jan bijna zijn 19e jaar in en vindt hij elke dag nog steeds uitdagend. Waarom bleef hij zo lang hangen?
Jan ontdekte dat zijn beeld nog niet half klopte. “Natuurlijk komt gewelddadig gedrag onder de (zeer) intensieve zorg voor. Deze bewoners kampen vaak met psychiatrische problematiek. Maar geweld steekt de laatste jaren steeds minder vaak de kop op. De kracht van Adullam is om heftig gedrag te de-escaleren,” zegt Jan, voorheen begeleider van Geert Veijer (41). Momenteel is Jan coördinator interne opleidingen en verzorgt hij zelf een aantal trainingen, waaronder de weerbaarheidstraining.
“Ik dacht: Ze slaan, ze schoppen, ze spugen de hele dag. Niet dus”
Geweld is ook een taal
Jan: “Dat bewoners minder vaak op een negatieve manier aandacht vragen, heeft te maken met meer kennis bij begeleiders, de weerbaarheidstraining die de meeste Adullam medewerkers volgen, gezamenlijk werken vanuit ASBM (Adullam Schutse Begeleidingsmodel) en een zinvol dagprogramma. Hierdoor hebben begeleiders een betere aansluiting met de bewoners en zitten deze cliënten beter in hun vel, zoals Geert Veijer.”
Geert woont sinds 1998 op Adullam, Kroonheim, de laatste jaren op de Kwikstaart groep waar hij en zijn twee huisgenoten zeer intensieve zorg ontvangen van twee begeleiders. Een kleine groep, veel begeleiding, zo min mogelijk prikkels en nagenoeg geen drukte doen wonderen. Geert schreeuwt minder; slaat nauwelijks nog met deuren, dreigt niet meer, meppen uitdelen doet hij nog sporadisch en het aantal epileptische toevallen is afgenomen. “Er is nu meer tijd om over je problemen te praten, toch?” vraagt begeleidster Lara de Weerd aan Geert. Deze knikt instemmend: “Ik heb rust in mijn hoofd nu.”
Zinvolle dagbesteding
Dagelijks bezorgt Geert geschilde aardappels op alle Kroonheim groepen en gaat hij naar het DAC (dagactiviteitencentrum). Op woensdagmiddag werkt hij in de moestuin. Nu heeft Geert minder loze tijd en volgt hij zelfstandig zijn programma, dat lukte voorheen lang niet altijd. Het gaat dus goed met Geert.
Sterker nog, vanmiddag was Geert nog slecht gehumeurd. Lara heeft zijn negatieve stemming weten om te buigen voordat zijn gedrag uit de hand liep. Nu is Geert vrolijk, vertelt over zijn pasgeboren nichtje, maakt grapjes en heeft duidelijk zin om te praten over zijn leven bij Adullam.
Lara: “Als begeleider moet je de wereld om Geert heen duidelijk maken. Zelf begrijpt hij daar niks van. Met de seizoenswisseling draagt de één al korte mouwen en de ander nog een trui. Geert overzag vandaag niet wat hij aan moest trekken. Maar hij kan zelf zijn probleem niet uitleggen. Omdat ik hem goed ken kan ik zijn moeilijkheid benoemen, uitleggen en zijn onrust wegnemen. Ik ben de hele dag alert op de signalen die hij afgeeft. Door tijdig bij te sturen kun je heftig gedrag voorkomen. Dat maakt mijn werk interessant.”
Doelen bereiken
Lara: “Elke dag is een uitdaging om tijdig in te spelen op het gedrag van onze bewoners. Hun problemen op te lossen en escalaties te voorzien. Dit gedrag gaat gepaard met agressie, maar ook met automutilatie (zelfverwonding). Door naast hen te gaan staan en het gesprek met hen aan te gaan, kunnen we uitbarstingen voorkomen. Ook samen bidden kan kalmerend werken.” “Wij begeleiders staan er niet alleen voor. We geven de begeleiding vorm vanuit een team met een orthopedagoog. Als team heb je dezelfde aanpak, zodat duidelijkheid voor bewoners gewaarborgd is.”
“Ook met deze bewoners hebben we altijd doelen. Hoe gaaf is het als het je lukt de oorzaken van gedrag te kunnen ontdekken, zodat ze de dag ontspannen kunnen starten of afsluiten. En je krijgt er veel voor terug,” zegt Lara er snel bij. “Liefde, gezelligheid en dankbaarheid. Deze bewoners hebben het zo moeilijk. Het is mooi om een goede relatie met hen op te bouwen waarbinnen ze zich veilig voelen. Zo draag je bij aan een betere levenskwaliteit.”
“Kortom, werken in de gehandicaptenzorg betekent dat je sensitief moet zijn en stevig in je schoenen staat. Je moet doorzettingsvermogen hebben, goed kunnen samenwerken en kleine successen kunnen zien.”
“Inzicht in jezelf en bewoners leidt tot betere zorg”
Weerbaarheidstraining essentieel
Jan: “De weerbaarheidstraining speelt een belangrijke rol bij het opbouwen van goede relaties tussen begeleiders en bewoners. Tijdens deze scholing staat mentale weerbaarheid centraal. Begeleiders verkrijgen meer inzicht in zichzelf en de bewoners. Ze leren beter samenwerken, naast natuurlijk ook het trainen van hun fysieke weerbaarheid. Zo kunnen we onze bewoners een veilige omgeving bieden.”
Dat de zorg binnen Adullam de laatste twintig jaar is verbeterd, is voor Jan duidelijk zat. “Voorheen stuurden we op negatief gedrag, niet op de oorzaak ervan. Ja, ook bij ons werden bewoners wel eens in hokjes gezet wanneer hun gedrag ontoelaatbaar werd. Ook Geert, en dan sneuvelde er wel eens een ruit. Gelukkig zijn isoleerkamers niet meer nodig. Omdat iedereen nu vanuit het ASBM model naar oorzaken van gedrag kijkt, kunnen we veel problemen voorkomen. Hier is Adullam sterk in.”
from on .
Complex gedrag is óók een taal, versta jij het?
Kom naar onze workshops in Puttershoek, Genemuiden of Uddel en neem een kijkje achter de schermen! Meer info en aanmelden:
Kijk voor actuele vacatures op
from on .