Daarover schrijft de Volkskrant dinsdag. Huib Modderkolk, journalist van die krant, publiceert over de kwestie in zijn dinsdag verschenen boek ”Het is oorlog, maar niemand die het ziet”. Bij de geheime Iran-missie zou Nederland nauw hebben samengewerkt met de VS en Israël.

Het verhaal over de sabotageactie leest als een thriller. In het complex in Iran, dat geen internetverbindingen met de buitenwereld had, werd in het diepste geheim gewerkt aan het nucleaire programma van Iran. Met als mogelijk doel een eigen atoombom te maken.

Onder de radar

In 2004, meldt Modderkolk, polsen Amerika en Israël de Nederlandse inlichtingendienst. Of die kans ziet het atoomcomplex in Iran binnen te komen. Nadat een eerste infiltratiepoging is mislukt („de Iraniërs waren achterdochtig”, schrijft de Volkskrant) zou een tweede geheime operatie in Iran wel succes hebben gehad. Een door de AIVD geronselde Iraanse ingenieur doet zich voor als monteur. De spion moet inlichtingen verzamelen over centrifuges die nodig zijn voor het verrijken van uranium –verrijkt uranium wordt toegepast in kernwapens. Het gaat bijvoorbeeld om informatie over de snelheid waarmee de centrifuges draaien, de temperatuur en het model. Het lukt de Iraanse ingenieur om het zwaarbeveiligde atoomcomplex verschillende keren binnen te komen.

Voor Amerika en Israël staan alle seinen op rood als in Iran de aartsconservatieve president Mahmoud Ahmadinejad in 2005 aan de macht komt. Ahmadinejad wil Israël van de kaart vegen. In een hal in het atoomcomplex in Natanz, achter meter onder de grond, worden in 2006 de eerste centrifuges geïnstalleerd. In mei 2007 heeft Iran 1700 centrifuges geplaatst. De Amerikanen en Israëliërs hebben een computervirus bedacht dat de werking van de centrifuges moet manipuleren, schrijft Modderkolk.

Rond september 2007 weet de AIVD-spion het computervirus naar binnen te smokkelen. Via een usb-stick wordt het computersysteem in het Iraanse complex in de war gestuurd. Het virus manipuleert de werking van de uitlaatkleppen van de centrifuges. Die gaan dicht, waardoor er geen gas meer uitkan, maar enkel in kan stromen. Daardoor stijgt de druk in de centrifuges, waardoor de apparaten zichzelf kapotdraaien. Het sabotagewapen zorgt er ook voor dat medewerkers niet meteen argwaan krijgen, schrijft Modderkolk. Op de beeldschermen van de technici lijkt alles naar behoren te werken. „Het duurt maanden voordat de Iraniërs doorhebben wat er in werkelijkheid gebeurt. Maar het nucleaire programma van Iran heeft dan al anderhalf jaar achterstand opgelopen.” Volgens de Volkskrant zijn er „meerdere slachtoffers” gevallen bij de operatie in Iran.

De aanval met het virus, Stuxnet geheten, geldt als een mijlpaal in de digitale oorlogsvoering. Oud-CIA-directeur Michael Hayden zegt dat wapens zoals Stuxnet doen denken aan augustus 1945, toen de Amerikanen de eerste atoombom loslieten boven Japan, stelt de Volkskrant.

Knap werk

De kennelijke AIVD-operatie in Iran is „knap werk”, reageert desgevraagd dr. Dick Engelen, kenner van inlichtingendiensten en voorheen werkzaam bij de BVD, voorloper van de AIVD. Al is hij „niet verbaasd” over de tactieken van de AIVD. Dat de operatie slachtoffers eiste, bevreemdt Engelen ook niet. „In een land als Iran staat de naastenliefde niet zo hoog genoteerd.”

Pieter Cobelens, kenner van veiligheidsdiensten en voorheen baas van de militaire inlichtingendienst MIVD, reageert terughoudend op het „wonderlijke” artikel in de Volkskrant. Hij stuurde ten tijde van de operatie in Iran de MIVD aan. „Als die operatie al plaatsvond, doe ik daar geen mededelingen over.”

Buiten kijf staat, geeft hij aan, dat inlichtingendiensten op digitaal terrein al „een jaar of tien een Koude Oorlog voeren. Het lijdt geen twijfel dat je dan jezelf moet verdedigen én klappen moet uitdelen.”