Een zomer lang zwerven door Nederland. Op zoek naar toeristische trekkers rond prikkelende postcodes. Van 1111 tot en met 9999. Vandaag 6666: Heteren. Het lijkt onvermijdelijk. Eens in de paar jaar staat Terschelling een zomerlang negatief in de belangstelling met zuipfestijnen en vernielingen. Verder kleeft aan de vakantietopper het zeer twijfelachtige imago van ”love island”. De trits Renesse, Valkenburg en Terschelling -moeders houd uw dochters binnen!- is hardnekkig. Het is echter onjuist en onrechtvaardig om het Waddeneiland om die reden dan maar helemaal af te serveren. Want Terschelling is genieten.

Bij het maken van een afspraak voor het achtste deel van de Voorkeur-zomerserie blijkt postcode 8888 in het geheel niet te bestaan. Wél de combinaties ervoor en erna. West-Terschelling, Midsland, Landerum, Formerum, Lies, Hoorn, Oosterend en nog een aantal vlekken en buurtschappen: bijna alle codes zijn vertegenwoordigd, echter niet de vier keer acht. De Voorkeur-serie onderbreken is vanzelfsprekend geen optie.

Sinds mensenheugenis runt Peter Winter het VVV-kantoor in West-Terschelling. Het gebouw staat pal tegenover de aanlegsteiger van de veerboten. Volgend jaar zwaait directeur Winter af, na 47 dienstjaren, waarvan 27 op het middelste bewoonde Waddeneiland. „Ik ben er niet weg te branden. We willen hier nadien ook graag blijven wonen”, zegt de gulle Limburger. Een Limburger die op Terschelling diep wortelt, het lijkt wellicht curieuzer dan het is.

Waddeneilanden zijn en blijven razend populair voor korte of langere vakanties. Van de jaarlijkse recreatiepopulatie in Nederland strijkt 7 à 8 procent neer op een van de vijf eilanden; bij elkaar zijn ze goed voor zo’n 1,5 miljoen gasten. De veerboten naar Terschelling zetten jaarlijks 365.000 mensen over. Jachthaven en bruine vloot zorgen ook nog eens voor tienduizenden liefhebbers. De groep ’recidivisten’ is ongekend groot: in 50 tot 60 procent van de gevallen betreft het een herhalingsbezoek. De waardering van een Waddenvakantie is doorgaans hoog: gemiddeld een 8,3 of 8,4, blijkt uit recent onderzoek.

Achteruitgang
Gaat het binnenhalen van de gasten die omzet en welvaart genereren voor nagenoeg de hele plaatselijke bevolking altijd vanzelf? Dat ook weer niet helemaal. Winter: „Vorig jaar zakten we voor het eerst sinds tijden 3 procent. Een van de nadelen die Terschelling aankleven, is natuurlijk de lange vaartijd per gewone veerboot. Twee uur heen en twee uur terug: dat doe je niet voor een dagje. Wij hebben om die reden nauwelijks dagtoerisme.”

Maar ook op Texel constateerde men een kleine terugloop, weet Winter. Veerbootmaatschappij TESO verlaagde recent z’n tarieven, en dat gebeurde niet uit luxe. „De prijs van een veerbootkaartje blijft natuurlijk een psychologische hobbel.”

Inderdaad, de tarieven van de particuliere rederij Doeksen, die Vlieland en Terschelling bedient, liegen er niet om. Een retourtje Harlingen-Terschelling met de gewone boot komt in 2004 op 19,15 euro vanaf 12 jaar, voor de sneldienst per door waterjets aangedreven Koegelwieck komt daar nog eens 3,85 euro bij. Ook de parkeertarieven op de wal zijn aanzienlijk. Afrekenen bij kort parkeren -15 euro voor 24 uur- voelt bijna als een vorm van beroving.

Op het moment dat we voet aan wal zetten -eind juni- is het Oerolfestival net voorbij. Her en der op het eiland worden de theater- en muziekpodia afgebroken. Vervolgens is het even stil -op het geluid van de vele tienduizenden zomergasten na- tot in het eerste septemberweekend ”rock&roll Midsland” aanbreekt. Begin november is het de beurt aan de Terschellinger marathon met maximaal 2500 deelnemers. „Terschelling en New York, dat zijn de twee marathons die de liefhebbers van die afstand gelopen móéten hebben. Waarbij de eerste een grotere prestatie is dan de tweede, want de 42 kilometer voeren bij ons dwars door de natuur en deels over het strand.”

Hardnekkig
Het zijn echter niet deze evenementen waarvoor de doorsnee Nederlander en de gemiddelde RD-lezer naar het eiland zullen afreizen. Ook de drinkgelagen en overdadige puberherrie zullen onder hen eerder mijders dan genieters kweken, zeker in de zomer. Het steekt Winter echter behoorlijk dat het beeld zo eenzijdig en hardnekkig is.

„In 2002 waren we weer volop in het nieuws. In 2003 ging het alleen in het eerste weekend van het seizoen mis, daarna was het de hele zomer rustig.” De inspanningen van politie en particuliere bewakingsdiensten werpen wel degelijk hun vruchten af, zegt Winter. „En wie het niet wil, hoeft de misstanden niet tegen te komen.”

Verder valt er op bepaalde vormen van media-aandacht wel wat af te dingen, meent hij. „Afgelopen jaren gebeurde het dat een mediaploeg bij gebrek aan vernielingen zelf maar wat fietsen in elkaar trapte en wat dames in monokini inhuurde. Want dat leverde betere beelden op.”

In het algemeen wordt het de laatste jaren wat rustiger hier, zegt Winter. „Jongeren van 16, 17, 18 jaar gaan voor 89 euro met de bus naar Lloret de Mar, die van 15 mogen dat nog niet van hun ouders en gaan ”dan maar” naar Terschelling. Ze mógen niet eens alcohol kopen. Als hun dat wel lukt, gaat het via anderen.”

In 2002 raakten enkele meisjes van 14 en 15 in coma door een overmaat van breazers en bier, ze moesten met de sneldienst naar de wal worden afgevoerd. „Het ging daarbij om kinderen die gewoon met hun ouders op de campings stonden. Moet je daar dan de campingbazen op aanspreken?”

Hij zou graag het imago van het eiland flink zien bijgesteld. „Er is een enkele keer sprake van uitwassen, maar dat blijven uitzonderingen.” Terschelling is en wordt, wat Winter betreft, steeds meer een eiland voor gezins- en familievakanties. En dat zo goed als jaarrond. „Veel huisjes zijn hier inmiddels zo’n veertig weken per jaar verhuurd.”

Van Groene Strand naar Wierschuur en liefst verder
Was in het verleden de toeristische informatie over de Waddeneilanden nogal versnipperd, wat betreft Terschelling gaat dat sinds enige tijd niet meer op. Wie het eiland voor korte of langere tijd bezoekt, kan niet zonder de ”Reisgids voor Terschelling” (17,50 euro), het resultaat van samenwerking tussen de Stichting VVV Terschelling en Uitgeverij Van Gorcum. Sinds kort is het boek dikker en duidelijker dan z’n voorganger. Het bevat werkelijk een schat aan informatie.

In het algemene gedeelte neemt ”Natuur” de grootste plaats in, da’s logisch. Want waarom zou je anders afreizen naar het Waddengebied? Inderdaad, er bestaat een categorie mensen die een Waddeneiland in een dag bekijkt en dan weer terugvaart naar de wal met de gedachte dat ze alles wel zo’n beetje heeft gezien. Dat is een van de grootste misverstanden die er bestaan. Want zelfs al zou je veel hebben gezien: het wad is altijd anders, op elk uur van de dag verschillend van aanblik. Een deel van de schepping dat zichzelf voortdurend vernieuwt.

”Terschelling van west naar oost” beslaat zo’n honderd pagina’s van het boek. Dat is, grofweg gezegd, van Groene Strand (west) naar Wierschuur (oost). Met je huurfiets -te kust en te keur verkrijgbaar maar flink geprijsd- langs de Waddenkant, wat is er leuker? Vóór de dijk, óp de dijk of áchter de dijk. Tegen de wind in trappend tot je er even bij gaat liggen op de zuidhelling van de zeewering. Het laatste fietspad in noordelijke richting tot even voorbij paal 19 is voor tweewielers wel zo’n beetje het einde. Paviljoen Heartbreak Hotel -wát een gore toiletten- is een leuke pleisterplaats aan de Noordzeezijde.

Na paal 19 wacht echter nóg eens 10 kilometer natuurgebied: de overbekende maar door relatief weinigen betreden Boschplaat -waarvan recent helaas 70 hectare in vlammen opging- en tot slot Cupido’s Polder, een klein deel van het decor uit de beroemde Terschellinger roman ”Sil de strandjutter” van Cor Bruijn.

Een wandeling over de Noordsvaarder (West-Terschelling) -de grote zandvlakte richting Boomkensdiep- bij avond is ook een aanrader. Liefst na het vertrek van de laatste boot. Of, om wat dichter bij huis (of hotel) te blijven: maak een wandeling vanaf het Zeeliedenmonument bij de haven, via het Groene Strand richting Doodemanskisten. Bij ANWB-paddestoel 20884 rechtsaf richting dorp voor een lekker glas op een gezellig terras. Maar niet voordat eerst langdurig is stilgestaan bij de overdadig bloeiende en geurende rode kamperfoelie langs het fiets- en wandelpad van het Groene Strand. Dat is een ervaring die niet zomaar vervliegt.