Vakantievrijwilligers: op reis met kwetsbare medemens
Niet voor iedereen is vakantie vanzelfsprekend. Dankzij reizen van diverse kerken kunnen gehandicapten, dementerenden en jongeren met autisme toch weg. Drie portretten van vrijwilligers bij de ”Voor Elkaar” vakantieweken van de Hervormde Vrouwenbond.
Vossenjacht op boot
Marlies Vriesema: „Deze zomer ben ik met een bootreis voor lichamelijk gehandicapten mee geweest. Ik ben verpleegkundige en coördineerde de zorg op het schip. Dat betekende ook vooraf materialen bestellen, zoals een tillift en een antidecubitusmatras, tegen doorligplekken.
Op de reis gingen 94 mensen mee: 49 deelnemers en 45 vrijwilligers. We kwamen in vijf plaatsen: Wageningen, Zutphen, Zwolle, Urk en Wijk bij Duurstede. Zaterdag gingen we aan boord, zondag hielden we rustdag en maandag begon de vaartocht. Vrijdagmiddag waren we terug.
In elke plaats ondernamen we een activiteit. Soms moesten we daarbij creatief zijn. In Urk stonden een wandeling en een vossenjacht op het programma. Omdat het erg regende, konden die niet doorgaan. Toen hebben we de vossen verdeeld over de meerdere etages van het schip en aan boord de vossenjacht gehouden.
De gasten die meegaan op zo’n reis hebben uiteenlopende klachten: sommigen zijn spastisch, anderen hebben een CVA gehad, een dwarslaesie, reuma of ernstige suikerziekte. De jongste gast was 20, de oudste 93. Ze zijn heel dankbaar voor de aandacht die ze krijgen tijdens de vakantieweek. Sommige mensen zitten al jaren in een verpleeghuis en zijn nu middelpunt van de belangstelling.
De week is intensief. ’s Ochtends om half zeven uit bed, als het meezat tussen twaalf en half één ’s nachts er weer in. Aan het eind van de week had ik slaaptekort.
Ik ga sinds 1983 mee met de vakantieweken. Ook eens in een huis, maar meestal met de boot. Ik ben schippersdochter; varen vind ik het leukst. Je komt steeds op een andere plek en tijdens het varen zie je ook nog eens wat.
Als ik de gezondheid krijg, doe ik volgend jaar weer mee. Ik vind het fijn om iets voor een ander te betekenen. Zelf ga ik regelmatig op vakantie en dat gun ik andere mensen ook. De leeftijdsgrens voor vrijwilligers is 65 jaar. Anders wordt het werk te zwaar. Ik ben nu 62 en mag dus nog een paar jaar mee.”
„Weekend is best heftig”
Alice Methorst: „Een aantal jaren draai ik nu mee met de Oasedagen. Dat is een weekend voor vrouwen die in het proces van scheiden zitten of gescheiden zijn. In november 2017 was er voor het eerst zo’n weekend. Ongeveer twaalf vrouwen komen in het voor- of najaar bij elkaar op een rustige locatie in het land. De afgelopen jaren zaten we in een grote woning op Hoge Hexel of in Oosterhout.
Ik ben twee keer gastvrouw geweest tijdens de weekenden. Ik ervaar het als een roeping om –in navolging van Christus– naast mensen te staan die in relaties beschadigd zijn. Hen te zien. Juist zij kunnen eenzaam zijn.
Er zijn bewust weinig stafleden bij de weekenden. Dat betekent dat we zelf de Bijbelstudies moeten leiden en op het andere moment in de keuken een lekkere maaltijd staan te bereiden.
Het weekend is voor de gescheiden vrouwen een plek om op adem te komen rondom een open Bijbel. Even uit hun situatie, even niets hoeven. Het is met nadruk niet therapeutisch bedoeld. Vrouwen van alle leeftijden komen eropaf: sommigen zijn pas gescheiden, anderen al langere tijd.
Scheiding is een verdrietig thema. Onze belangrijkste taak is veiligheid creëren voor deze vrouwen. Iets lekkers klaarmaken, een kaartje met ”welkom” erop: dat doet ze goed. De vrouwen weten zich gezien tijdens het weekend.
Het is mooi om terug te horen van de deelnemers dat ze in het weekend snel een hechte groep vormen, ondanks de spanning die er is om zich aan te melden.
Iemand uit het hoofdbestuur van de vrouwenbond vroeg me voor de Oasedagen omdat ze het vrijwilligerswerk bij me vond passen. Het weekend is best heftig. We trekken intensief met elkaar op. Pijn en verdriet hebben een plaats en het delen van die pijn en dat verdriet raakt mij ook persoonlijk.
Tegelijk maakt het me dankbaar dat ik een paar dagen bij mag dragen aan een rustmoment –een oase– in het leven van deze vrouwen.”
Vriendschap die blijft
Marita Vernooij: „Onverwacht ben ik bij de vakantieweken voor mensen met een autismespectrumstoornis (ASS) betrokken geraakt, omdat iemand anders uitviel. Ik ging al een paar jaar mee met de weken voor mensen met een verstandelijke beperking en zat in de commissie van de Vrouwenbond.
Eind juli zijn we met een groep van tien jongeren tussen de 13 en 25 jaar een midweek weggeweest. Het programma was afwisselend: we gingen naar een klimpark of het zwembad of maakten een wandeling. Dagelijks deden we Bijbelstudie. ’s Avonds was het programma vrij.
Samen met de predikant of proponent die er de hele week bij was, vormde ik het kernteam. We hebben het programma opgesteld en waren aanspreekpunt tijdens de week. Voor elke twee jongeren ging er één begeleider mee.
De jongelui die deelnemen aan de vakantieweken hebben allemaal ASS. We kijken ook wat betreft de activiteiten wat bij hen aansluit. Was er ’s middags een externe activiteit, dan hadden ze daarna een moment voor zichzelf om te ontspannen.
Ik vind het ontzettend leuk om jongeren een vakantieweek te geven waar ze van genieten. Daarnaast waardeer ik het samenwerken met een team, met een gezamenlijk doel. Ik geniet van de contacten die er zijn met deelnemers en vrijwilligers. Sommigen van hen gaan vaker mee, maar elk jaar zijn er ook weer nieuwe bij.
Het mooist is dat de jongeren elkaar accepteren. Er ontstaan vriendschappen tijdens de vakantieweken. In enkele gevallen houden de jongeren contact. Terwijl deze doelgroep sociaal verkeer juist lastig kan vinden.
Sinds ik betrokken ben bij de weken voor mensen met ASS ga ik niet meer mee met de vakanties voor verstandelijk beperkten. Ik draai nog wel mee in de commissie voor beide vakantieweken. Het zit in mijn planning om vaker met de week voor jongeren met ASS mee te gaan. Al weet je natuurlijk nooit hoe alles loopt.”
Vakanties voor jong en oud
Verschillende kerken organiseren vakantieweken voor mensen die lastig zelfstandig weg kunnen.
PKN
Elk jaar organiseert de Hervormde Vrouwenbond de ”Voor Elkaar” vakantieweken. De vakanties zijn voor lichamelijk of verstandelijk beperkten, jongeren met autisme, dementerenden en hun mantelzorgers, alleengaanden en gescheiden vrouwen.
GG
De commissie vakantieweken van de Vrouwenbond van de Gereformeerde Gemeenten organiseert sinds 1972 vakantieweken voor mensen met een lichamelijke, verstandelijke of meervoudige beperking. Daarnaast organiseert ze weken voor mensen met autisme, voor mensen met een gedragsbeperking en voor alleenstaanden en ouderen.
CGK
Binnen de Christelijke Gereformeerde Kerken verzorgt de werkgroep Recreatie Lichamelijk Gehandicapten vakantieweken voor mensen met een beperking en voor ouderen die niet meer zelfstandig op vakantie kunnen.