Wat dat betreft heeft de Europese Unie het laten afweten, zegt Terlouw in de zogenoemde Onafhankelijkheidsrede in de Eerste Kamer. „Brussel heeft zich steeds meer gestort op economische belangen, met vaak onnodige bemoeiing met nationale aangelegenheden, terwijl soms op sociaal gebied slordig met de belangen van landen of groeperingen is omgesprongen.”

Hoewel Terlouw niet zonder EU wil, pleit hij voor een „veel grondiger debat” over de vraag waar een groter verband nodig en mogelijk is, en waar de onafhankelijkheid niet hoeft te worden aangetast. Dus in „hoeverre we onze onafhankelijkheid waar die echt nodig en functioneel is, kunnen bewaken en bewaren”.

Terlouw hield de tweede Onafhankelijkheidsrede. Toenmalig vicevoorzitter van de Raad van State, Piet Hein Donner, beet vorig jaar het spits af. De speech valt samen met de officiële viering van de Nederlandse onafhankelijkheid van 1581, georganiseerd door de Stichting Nederlandse Onafhankelijkheid.