De Democraten waren gewaarschuwd. Mueller wilde, zij het met tegenzin, komen. Maar hij zou niets nieuws zeggen. Wat hij kwijt wilde, stond al in het eindrapport over zijn onderzoek naar eventuele samenwerking van het campagneteam van Trump en de Russen. Er viel dus niet veel te verwachten.

De topjurist was bovendien begin deze week nog eens gewaarschuwd door de minister van Justitie dat hij zich niet buiten de inhoud van het 448 pagina’s dikke rapport mocht begeven.

Desondanks wilden de politieke tegenstanders van Trump de speciaal aanklager kunnen ondervragen. Het eerste belang van de Democraten was dat de inhoud van het lijvige rapport door uitzending van de verhoren bekend zou worden bij de burger. De meeste Amerikanen kijken immers liever naar de buis dan dat ze een boek lezen. Het tweede was de hoop dat Mueller iets zou zeggen over de obstructie van de rechtsgang door Trump.

Het eerste is slechts maar ten dele gelukt en het tweede helemaal niet. De verhoren kregen door de korte, soms ontwijkende en vaak nietszeggende antwoorden van Mueller een enigszins saai karakter. Of het moest zijn dat de statuur van Mueller zelf, als een jurist die zich niet van wijs laat brengen, enigszins schade opliep. Hij was zichtbaar gespannen en maakte soms een aarzelende indruk.

Over de vraag of Trump zich schuldig heeft gemaakt aan obstructie van de rechtsgang, kregen de Democraten er niet veel uit. Slechts op een enkel punt scoorden ze. Jerrold Nadler, voorzitter van de juridische commissie, wees erop dat Trump en zijn minister van Justitie William Barr stelden dat het rapport de president „volledig en totaal” vrijpleit. „Maar dit is niet wat in uw rapport staat, is het wel?” Daarop zei Mueller: „Dat is correct. Dat is niet wat er in het rapport staat.” Maar ook dat was niet nieuw, want de speciaal aanklager had dat al eerder in een brief aan de minister en president laten weten.

Mueller wilde niet ingaan op de vraag waarom hij in het rapport geen fermere conclusies had getrokken over de belemmering van de rechtsgang door de president. Heel duidelijk werd dat hij zich gebonden acht aan een richtlijn van het ministerie van Justitie uit 2000 dat een zittende president niet strafrechtelijk vervolgd kan worden. De Democraat Ted Lieu vroeg daar expliciet naar: „De reden dat u hem niet hebt aangeklaagd, was die richtlijn?” Mueller: „Dat is correct.” De vraag van een Republikein of Trump na zijn vertrek uit het Witte Huis wel kan worden vervolgd, beantwoordde Mueller bevestigend.

Terwijl de Democraten op jacht waren naar nieuwe feiten, deden de Republikeinen hun best om zowel het rapport als het gezag van Mueller te ondergraven. Ze verweten hem partijdigheid. Ook vroegen ze hem bij herhaling waarom hij een rapport van journalist Christopher Steele in zijn overwegingen had genegeerd. Dat onderzoek naar de banden tussen Trump en de Russen bleek achteraf gefinancierd door de Democraten. Vooraf had Mueller gezegd daar niet op in te gaan omdat er een onderzoek van minister Barr loopt. Maar door deze vragen en aanvallen vestigden de Republikeinen het beeld dat het rapport van Mueller minder deugdelijk is dan het oogt.

Amerikaanse media trekken de conclusie dat het verhoor van Mueller eigenlijk weinig heeft opgeleverd. De Democraten zijn teleurgesteld. En Trump? Die toonde zich woensdag opgelucht en opgetogen. Hij twitterde: „Ik zou de Dmeocraten graag willen bedanken voor de hoorzitting van deze morgen.”