De woordvoerders Dittrich (D66) en Halsema (GroenLinks) vrezen dat opheffing van de vaste boekenprijs ertoe zal leiden dat minder boeken worden uitgegeven, boekwinkels moeten sluiten en dat de lezer wordt benadeeld. Als Nederland de vaste prijs in de wet vastlegt, biedt dat meer weerstand tegen de Europese Commissie die in principe tegen verticale prijsbinding is.

De initiatiefnemers wijzen erop dat in de meeste Europese landen het systeem van een vaste boekenprijs geldt en ook vaak in de wet is verankerd. Alleen België is een uitzondering, waar de vaste prijs lang geleden werd opgeheven. Inmiddels heeft de Belgische regering een wetsvoorstel ingediend om de vaste boekenprijs toch weer wettelijk vast te leggen.

Dittrich en Halsema sturen het voorontwerp naar betrokken maatschappelijke organisaties om commentaar. Het initiatiefwetsvoorstel willen ze voor Prinsjesdag bij de Raad van State indienen.

Over de vaste boekenprijs heerst al tijden een fikse discussie. De ministeries van Onderwijs en Economische Zaken evalueren de kwestie. Ook de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) doet onderzoek naar de prijs van schoolboeken. De kartelpolitie is tegen prijsafspraken, maar in de Mededingingswet geldt vooralsnog voor boeken een ontheffing.

Minister Jorritsma van Economische Zaken heeft ook al laten doorschemeren niet tegen opheffing te zijn. Ze vraagt zich af of we de vaste boekenprijs écht nodig hebben om de huidige pluriformiteit en beschikbaarheid te bewaren.