President Poetin is in Italië populair. Niet het minst omdat veel Italianen klaar zijn met de liberale uitspraken van de paus vóór immigratie, vóór eenheid met moslims en vóór meer rechten voor homoseksuelen en transgenders. De paus is volgens velen een liberaal en waarschuwt mensen zelfs voor het populisme. Dat terwijl de meerderheid van de kiezers in Italië op een rechts-populistische partij stemde.

Ketterij

Dat veel Italianen het wel gehad hebben met de liberale paus bleek uit de uitspraken van Gianmatteo Ferrari, een goede vriend van Matteo Salvini, leider van de rechtse Vijfsterrenbeweging. „Het is waarschijnlijk ketterij als ik zeg dat president Poetin voor mij meer lijkt op een paus, door hoe hij christen wil zijn, vergeleken met degene die in werkelijkheid de paus zou moeten zijn”, tierde Ferrari, secretaris van Lombardije Rusland, een rechtse, Italiaanse pro-Russische en pro-Poetin vereniging.

Europese rooms-katholieken zien in Poetin de verdediger van het christendom, maar ook de verdediger van nationalisme, iets wat volgens velen wordt bedreigd. Veel Italianen zijn bijvoorbeeld niet blij met de instroom van migranten uit Afrika en het Midden-Oosten. Poetin en veel Italianen delen ook hun afkeer van de Europese Unie, die niet wist te bereiken dat de migrantenstroom ophield en alleen maar meer wetten en regels oplegt.

Daartegenover staat het hoofd van de 1,2 miljard rooms-katholieken, met zijn liberale en soms linkse standpunten. De paus stond donderdag dus lijnrecht tegenover zijn Russisch-orthodoxe concurrent die populisme en conservatief nationalisme predikt. „De grootste, trotste en krachtigste voorvechter van onze christelijke waarden is president Poetin”, oordeelde Ferrari.

Sancties

De uitspraken van Ferrari spelen de Russische president precies in de kaart. Juist de steun van nationalisten en populisten in Europa komt Poetin goed uit. Die partijen stemmen namelijk vaak tegen verlenging van sancties tegen Rusland. Voor de paus is een gesprek met Poetin ook belangrijk. De hulp van Rusland in het opbouwen van de kerk in Syrië is essentieel. Ook wil de paus graag meer eenheid met de Russisch-Orthodoxe Kerk.

Poetin richtte zich in een interview in The Financial Times tot rooms-katholieken: „Ik heb soms het gevoel dat liberalen problemen van de kerk (zoals de misbruikschandalen, WI) willen gebruiken om de kerk te vernietigen. Dat is onjuist en gevaarlijk. Traditionele waarden zijn stabieler en belangrijker voor miljoenen mensen dan het liberale gedachtengoed, wat volgens mij niet werkt.”

Critici van de Russische president zeggen dat hij een verouderde, bijna middeleeuwse visie heeft op het christendom. Volgens sommigen heeft de Russische orthodoxie de verlichting en de hervormingen die in de Roomse Kerk zijn ingevoerd in de jaren zestig, overgeslagen. Door het verouderde christendom vallen westerse waarden als mensenrechten en religieuze vrijheid in Rusland weg. En dat is kwalijk, oordeelde bijvoorbeeld Donald Tusk, voorzitter van de Raad van Europa.

Oekraïne

De twee leiders zeiden donderdag blij te zijn met hoe de relatie zich ontwikkelt tussen de twee christelijke kerken. Dit is de derde ontmoeting tussen de wereldleiders. De vorige keer dat de twee elkaar ontmoetten, was in 2015. President Poetin –die bijna een uur te laat arriveerde bij de ontmoeting– en paus Fransiscus bespraken in de 45 minuten die ze met elkaar hadden de positie van rooms-katholieken in Rusland, ecologische onderwerpen en internationale crises zoals de situatie in Oekraïne, Syrië en Venezuela.

Hoog op de agenda stond de onafhankelijkheid van de Oekraïnse Orthodoxe Kerk, die zich vorig jaar afscheidde van de Russisch-Orthodoxe Kerk vanwege het conflict tussen pro-Russische separatisten en prowesterse inwoners in het door oorlog verscheurde land. Het onderwerp was des te meer van belang omdat de paus een dag na zijn ontmoeting met de Russische president een ontmoeting heeft met leiders van de Grieks-Katholieke Kerk in Oekraïne, waarmee hij de onafhankelijkheid van de Oekraïense Kerk bespreekt.

Na afloop bedankte Poetin de paus voor het „inhoudelijk zeer rijke en interessante” onderhoud. Franciscus reageerde met: „Bid voor mij.”