Enige tijd geleden schreef de bewindsman hoe hij de giftenaftrek en de ANBI-regeling beter uitvoerbaar en minder complex wil maken. Hieronder een overzicht van de belangrijkste van de zestien (mogelijke) maatregelen die zijn besproken met de goededoelensector.

Een van de voorstellen is een slim invulscherm in de aangifte inkomstenbelasting waarop belastingplichtigen de algemeen nut beogende instelling (ANBI) moeten uitkiezen. Dit maakt de controle voor de Belastingdienst veel gemakkelijker. Ook wordt via een proef beoordeeld of goede doelen ter ondersteuning van de aangifte gegevens kunnen gaan uitwisselen met de Belastingdienst.

Contante giften zullen niet meer aftrekbaar zijn. Het is voor de Belastingdienst immers heel bewerkelijk om die te controleren. Van giften in natura van meer dan 2.500 euro zal de waarde getaxeerd of schriftelijk onderbouwd moeten worden.

Een gemiste kans is dat er geen voornemen wordt geuit om de problematiek van de periodieke giften ”op twee levens” op te lossen. Dit gaat over de situatie dat een donateur vijf jaar lang een in beginsel vast bedrag wil schenken aan een ANBI. Die giftenreeks moet eindigen bij overlijden (er moet een onzekerheidsfactor zijn). Het voordeel hiervan is dat de hele gift aftrekbaar is. Het kwam en komt nog altijd voor dat de gift pas eindigt bij overlijden van de gever en van iemand anders, bijvoorbeeld zijn partner. Omdat de overlijdenskans dan erg gering wordt, kan het voorkomen dat de periodieke gift dan niet als zodanig wordt erkend door de Belastingdienst. De rechtbank Zeeland gaf de Belastingdienst daarin zelfs gelijk. Het is jammer dat de staatssecretaris deze problematiek niet wil oplossen, terwijl in (oude) modellen van de Belastingdienst wel kon worden gekozen voor de mogelijkheid dat de gift pas zou eindigen bij overlijden van twee personen. Nu komen sommige donateurs fiscaal gezien onverwacht in de problemen.

Een andere oplossing die nog wordt gemist, is de problematiek van de fusie (”samensmelting”) van ANBI’s. Volgens de Belastingdienst gaan periodieke giften dan niet automatisch mee naar de nieuw ontstane ANBI. Ook dan verliest de gever zijn aftrekpost, tenzij een rechter zou oordelen dat deze toch behouden blijft. Maar het voeren van procedures over dit onderwerp lijkt mij onnodig verlies van tijd en middelen bij zowel donateurs als de Belastingdienst.

Ook de regels voor de ANBI’s zelf kunnen eenvoudiger of duidelijker. ANBI’s zijn nu verplicht om in de statuten op te nemen dat na opheffing van de ANBI een resterend saldo besteed wordt ten behoeve van een ANBI met soortgelijk algemeen nuttig doel. De term ”soortgelijk” is onduidelijk en werpt in de praktijk veel vragen op. De staatssecretaris stelt daarom voor om de term ”soortgelijk doel” te laten vervallen.

In de praktijk is er erg veel discussie over de vraag hoeveel vermogen goede doelen (ANBI’s) mogen opsparen. De hoofdregel is dat ze niet onnodig geld mogen oppotten, maar hoe beoordeel je dat? Hiervoor komen nadere richtlijnen.

De auteur werkt bij HVK Stevens Belastingadvies. Reageren? fiscaal@refdag.nl