Strijd om Britse premierschap gestart
Meer dan ooit draait de strijd om het Conservatieve leiderschap over dat ene punt dat de partij al meer dan dertig jaar verdeelt: Europa. Theresa May is vrijdag teruggetreden als partijleider. Van de elf kandidaten moeten er in de loop van de komende weken tien afvallen. Eind juli treedt de nieuwe Britse premier aan.
Premier May had graag de leider willen zijn die haar land op een geordende manier uit de Europese Unie zou loodsen. In november slaagde ze er, tegen de verwachting in, tijdig een vertrekregeling met de EU klaar te hebben. Nu moest alleen nog het Britse parlement akkoord gaan. Maar dat mislukte.
Sowieso heeft Mays Conservatieve Partij geen meerderheid in het Lagerhuis. Dat maakt een krachtig bestuur eigenlijk bij voorbaat onmogelijk. Maar daarnaast is de regeringspartij al tientallen jaren lang tot op het bot verdeeld over de Europese Unie. En dus werd het uittredingsakkoord van May drie keer afgekeurd.
Theresa May besloot hierop de handdoek in de ring te gooien en haar vertrek als premier aan te kondigen. Vrijdag geeft ze het leiderschap van de partij op. Kandidaten om haar daarin op te volgen kunnen zich tot maandagavond melden, maar de meeste zijn al bekend. De 313 leden van de Conservatieve fractie zullen in meerdere stemrondes de kandidaten met de minste steun wegstrepen. Uiteindelijk blijft er een tweetal over dat aan de 124.000 partijleden wordt voorgelegd.
Degene die eind juli als de nieuwe leider van de regerende Conservatieve Partij naar voren treedt, zal van de koningin de vraag krijgen een nieuwe regering te vormen.
In totaal zijn nu elf kandidaten bekend. De drie grootste kanshebbers op een rijtje.
Boris Johnson
De 54-jarige Johnson is zonder twijfel het bekendste gezicht onder de kandidaten. Uit opinie-onderzoek blijkt dat hij onder partijleden in elk geval de favoriet is. De vraag is echter: komt hij in het tweetal terecht? In de fractie geldt hij namelijk als onbetrouwbaar. Bij de derde stemming steunde hij bijvoorbeeld Mays brexitplan dat hij eerder afwees, alleen omdat May had beloofd te zullen vertrekken als het werd aangenomen.
Zijn belangrijkste belofte is dat het Verenigd Koninkrijk de EU hoe dan ook op 31 oktober verlaat. Desnoods zonder enige regeling (no-deal-brexit).
Michael Gove
De 51-jarige Gove heeft lange regeringservaring. Bovendien is hij vanaf het begin betrokken geweest bij brexit. In de campagne in aanloop naar het referendum in 2016 trok hij samen op met Johnson. Gove is omgeven met verhalen over politiek verraad en onbetrouwbaarheid. Toch was hij de afgelopen jaren een van de steunpilaren voor premier May. Terwijl veel ministers de regering verlieten, bleef hij op zijn post.
Jeremy Hunt
De 52-jarige Hunt was tijdens het referendum drie jaar geleden een overtuigd voorstander van EU-lidmaatschap. Hij ontwikkelde zich echter tot brexiteer. Vorig jaar vergeleek hij de EU zelfs met de Sovjet-Unie, wat voor een minister van Buitenlandse Zaken als weinig diplomatiek mag gelden.
Zijn belangrijkste belofte is de partij te verenigen. Er bestaat echter twijfel of hij voldoende krachtig leiderschap kan tonen.