”Een jaar vol feesten, oorsprong, geschiedenis en gebruiken van de belangrijkste jaarfeesten”
Auteur: Bart Lauvrijs
Uitgeverij: Standaard, Antwerpen/Elmar, Rijswijk, 2004; 352 blz.
ISBN 90 5814009 1
Pagina’s: € 17,95. Wij feesten jaarlijks wat af, als je deze uitdrukking tenminste mag gebruiken als het ook gaat om de christelijke feestdagen. Bart Lauvrijs beschrijft de belangrijkste jaarfeesten in Vlaanderen en Nederland.

Lauvrijs, docent volksdevotie aan de faculteit vergelijkende godsdienstwetenschappen in Antwerpen, adviseert de feesten meer dan ooit te koesteren. Het leven gaat zo snel en de oppervlakkigheid neemt toe. „Maar de mens heeft de behoefte om stil te staan bij de grote vragen van het leven.” De feesten bieden volgens hem scharniermomenten om antwoorden te formuleren op levensvragen. Dat klinkt aannemelijk bij bijvoorbeeld Oud en Nieuw of bij de christelijke gedenkdagen. Maar bij carnaval, sinterklaasfeest en Valentijn zal Lauvrijs misschien meer gedacht hebben aan het gezelschapselement dat „het hedendaagse individualisme -in vele gevallen zelfs eenzaamheid- kan slechten.”

De schrijver onderkent dat veel mensen wel aan de feesten deelnemen, maar nauwelijks op de hoogte zijn van de ware inhoud ervan. „Dat is jammer, want achter al deze gebeurtenissen gaat een schat aan traditie en folklore schuil.”

Met een vlotte pen schildert Lauvrijs zowel religieuze als wereldse kalenderfeesten: van Valentijn tot vasten, van Hemelvaart tot Halloween en van Driekoningen tot 1 april. Zin en onzin komen aan bod, soms de zin van de onzin. Waarom hangen er ballen in een kerstboom en wie was Valentijn? Waarom verbinden mensen een haas en eieren aan het Paasfeest en wat is een pinksterbruid? Waarom komt Halloween in zwang terwijl allerwege sprake is van verlies aan folklore? Waarom valt Pasen elk jaar op een andere datum maar wel op een zondag, terwijl het Kerstfeest op een vaste datum wordt gevierd?

Lauvrijs probeert de feesten en evenementen objectief te beschrijven. Hoewel hij bij Hemelvaart uitgebreid aandacht schenkt aan de heersende schriftkritiek, komt hij toch tot de conclusie dat „overlevering en de Schrift ontegenzeggelijk een waar gebeuren” vertolken. Tegelijk noemt hij het verkeerd om „zowel de traditie als de beschrijving door Lukas aan te nemen als een nauwkeurig relaas van wat letterlijk geschiedde.” Dat kunnen we beamen van de traditie, maar niet van de Schrift.

Elk hoofdstuk beschrijft een feest. Eerst de herkomst en de naam, dan de kenmerken, de gebruiken en de verspreiding. Ten slotte wordt de vraag gesteld of de feesten ook in andere levensbeschouwingen voorkomen. Zo heeft bijvoorbeeld het hindoeïsme ook een vaderdag en een moederdag en is de Joodse equivalent van carnaval het Poerimfeest.

Elk hoofdstuk kan apart worden gelezen. Dat maakt het mogelijk te grasduinen in dit informatieve boek.