Land- en tuinbouworganisatie LTO en varkenshoudersorganisatie POV stellen dat veel boeren die een nieuwe stal willen bouwen, hun plannen in het water zien vallen. „We moeten er samen met de overheid voor zorgen dat de boel nu niet bevriest”, zegt Trienke Elshof van LTO.

Adviseur Steven van Westreenen uit Barneveld, die veel boeren bijstaat, zegt dat het buiten werking stellen van het stikstofbeleid brede gevolgen heeft. Niet alleen veehouders die in een vergunningtraject zitten, worden volgens hem geraakt. „Bij een activiteit met een geringe stikstofuitstoot kon je volstaan met een melding. Ook dat is van de baan: daarvoor moet je alsnog een vergunning aanvragen.”

Koe in de wei

De Raad van State sprak zich woensdag ook uit over de vraag of boeren zonder vergunning aan te vragen hun koeien in de wei mogen doen of hun land mogen bemesten. Daarbij komt stikstof vrij, wat schadelijk kan zijn voor natuurgebieden. De hoogste bestuursrechter oordeelt dat inderdaad een vergunning vereist is.

Volgens LTO en POV is dat onwerkbaar. De koe dreigt uit de wei te verdwijnen, waarschuwen ze. Volgens adviseur Van Westreenen kan zelfs de uitloop van kippen in bijvoorbeeld de biologische pluimveehouderij door deze uitspraak geraakt worden.

Van Westreenen hoopt dat de veehouderij terug kan vallen op de systematiek die voor 2015 gold, het zogeheten salderen. Daarbij mocht een veehouder met uitbreidingsplannen de stikstofuitstoot benutten van een collega die zijn bedrijf beëindigde. „De Kamer heeft bij de invoering van het PAS een motie aangenomen van oud SGP-Kamerlid Dijkgraaf, die al om deze ontsnappingsroute vroeg. Dijkgraaf had destijds al grote vragen bij de juridische houdbaarheid van het PAS.”

Milieuorganisaties

Natuur- en milieuorganisaties reageren verheugd op de vernietiging van het Nederlandse stikstofbeleid door de Raad van State. Greenpeace noemt de uitspraak baanbrekend. Volgens de organisatie is een “serieuze verduurzaming van de landbouw” door de uitspraak onvermijdelijk.

Greenpeace interpreteert de uitspraak van de hoogste bestuursrechter zo, dat de veestapel nu wel zal moeten krimpen. Ook voor het klimaat en de gezondheid van mensen is de uitspraak volgens de milieuorganisatie goed nieuws.

Natuurmonumenten stelt in een reactie dat de daling van de hoeveelheid stikstof topprioriteit moet krijgen. „De stikstofuitstoot in ons land hoort tot de hoogste ter wereld. Deze overdaad aan stikstof is de grootste bedreiging voor de natuur in Nederland’’, aldus de organisatie.

Milieudefensie roept de overheid op „niet weer nieuwe trucs te bedenken om Europese regels te omzeilen.”