Volgens Van der Heijden zullen alleen de reisorganisaties overleven die groot genoeg zijn om klappen op te vangen dankzij schaalvoordelen, flexibele en goedkope internetorganisaties en specialistische reisbureaus die informatie geven waar consumenten nog om vragen. „Als je niet groot en rijk bent of klein, maar slim en flexibel, red je het niet in deze markt.”

Sinds 2000 is er volgens Van der Heijden een einde gekomen aan de voortdurende groei in de reismarkt. „De markt raakte verzadigd. Tegelijk werd er maar doorgebouwd aan hotels en kreeg de consument via internet meer keus.” Daarnaast wijst de TUI-topman op de opkomst van de goedkope vliegmaatschappijen.

Van der Heijden spreekt van een periode met „ongekende veranderingen.” Volgens hem hebben de touroperators, die gemiddeld een halfjaar van tevoren bedden en vliegtuigstoelen inkopen, met de opkomst van internet er in korte tijd veel concurrenten bij gekregen.

De bestuursvoorzitter stelt dat de consument zeven dagen per week op elk moment van de dag wil kunnen boeken en goed ziet wat er allemaal tegen welke prijs wordt aangeboden. „Met de vliegmaatschappijen, hoteliers en autoverhuurbedrijven die hun product zelf ook op internet aanbieden, kan de consument in principe alles zelf regelen en is hij daarmee ook onze concurrent geworden.”

Bovendien moeten volgens de TUI-topman nog veel touroperators, terwijl ze te maken hebben met hun dure voorraad, hoge kosten maken om de internettrend bij te benen. Door de prijsvechtersmarkt kunnen deze kosten echter niet of nauwelijks aan de klant worden doorberekend. „De concurrentie is moordend, omdat de markt zo transparant is geworden.”

Het Algemeen Nederlands Verbond van Reisondernemingen (ANVR) onderschrijft de analyse van de TUI-topman. „Het mag helder zijn dat de reserves zijn uitgehold”, aldus ANVR-directeur R. Engeman. Daarbij stelt zij dat ook de economische tegenwind, terroristische aanslagen, de uitbraak van de besmettelijke longziekte SARS en de oorlog in Irak de reisbranche onder druk hebben gezet. Engeman durft echter niet te stellen dat de helft van touroperators de komende jaren verdwijnt.

Volgens directeur P. Silbermann van de Stichting Garantiefonds Reisgelden (SGR) heeft de reisbranche het vooral sinds de aanslagen in de Verenigde Staten op 11 september 2001 moeilijk. „De prijsconcurrentie is nu heftig en ik ben ervan overtuigd dat er slachtoffers gaan vallen. Ik word echter ook altijd weer verrast door de souplesse van de markt en tot nu toe valt het aantal faillissementen mee.”

TUI vervoerde vorig jaar circa 1,2 miljoen vakantiegangers en boekte daarbij een omzet van bijna 1 miljard euro. Dankzij scherpere prijzen denkt de reisorganisatie dit jaar meer reizen te verkopen. Bestemmingen rond de Middellandse Zee zijn deze zomer ongeveer 7 procent goedkoper en verre reizen wel 15 procent. Vorig jaar noteerde TUI nog een gemiddelde reissom voor verre charterbestemmingen van circa 1150 euro. Vakanties binnen Europa en het Middellandse-Zeegebied kostten 653 euro.

Turkije staat volgens Van der Heijden „met stip op nummer een” onder de Middellandse-Zeebestemmingen. „Met zijn lage prijs en nieuwe luxe hotels laat het Spanje ver achter zich. Ik durf de voorspelling aan dat binnen drie jaar de helft van de Nederlandse consumenten die voor een strandvakantie in Europa kiest, z’n badhanddoek uiteindelijk ergens in Turkije zal uitrollen. Nu is dat ongeveer eenderde.” TUI verwacht dit jaar circa 100.000 passagiers te vervoeren naar Turkije. Dat zou 40 tot 45 procent meer zijn dan vorig jaar.