België: Koningsdag zonder koning

Koningsdag, die kennen ze in België ook. Maar behalve de naam hebben de Nederlandse en de Belgische versie weinig met elkaar gemeen. Een nationale feestdag is de verjaardag van koning Filip op 15 april niet. Hij viert zijn geboortedag doorgaans in privékring. De Belgische Koningsdag vindt pas zeven maanden later plaats, op 15 november. Dat is de naamfeestdag van de eerste Belgische koning, Leopold I.

Koningsdag is een feestdag vóór de koning, niet mét hem. De koning en de koningin zelf zijn dus nooit van de partij. De vorst kan nu eenmaal niet zichzelf eren, vinden de Belgen. Wel wonen leden van de koninklijke familie traditioneel het Te Deum bij in de Kathedraal van Sint-Michiels en Sint-Goedele. Ook in andere rooms-katholieke kerken wordt zo’n dankdienst gehouden. Daarna vindt er een plechtigheid met toespraken plaats in het Belgische parlement.

Een echte officiële feestdag is Koningsdag bij de zuiderburen niet. Winkels en bedrijven blijven open. Alleen sommige ambtenaren genieten van een vrije dag.

Denemarken: balkon- of bordesscène

Op 16 april zwaaien en zingen duizenden Denen hun jarige koningin toe bij een van haar paleizen. Om klokslag 12 uur begroet koningin Margrethe de bevolking daar vanaf het balkon. Doorgaans verschijnt de vorstin met een aantal familieleden bij haar woonpaleis Amalienborg in Kopenhagen. Als haar verjaardag rond Pasen valt, zoals dit jaar, fungeert het bordes van Marselisborg Slot in Aarhus als decor. Daar brengt Margrethe de paasvakantie doorgaans door. Het muziekkorps van de Koninklijke Lijfgarde zorgt voor een vrolijke noot.

Groot-Brittannië: parade in de zomer

Saluutschoten klonken er dit jaar niet in Windsor op 21 april. Die werden een dag later afgevuurd, omdat de 93e geboortedag van de vorstin op Pasen viel. Het echte feest volgt pas in juni. Britse vorsten vieren al sinds 1748 hun verjaardag in die maand. Ook koningin Elizabeth II houdt de zaterdag voor of na 10 juni aan.

Op het programma staat dan een militaire parade ter ere van de Britse vorstin. Tijdens Trooping the Colour is er een optocht van Buckingham Palace via de Mall naar Horse Guard’s Parade. Daar mag jaarlijks een van de zogenoemde ”Household”-regimenten zijn kleuren tonen aan de koningin. Elizabeth neemt de parade af, en rijdt daarna met haar familieleden in koetsen terug naar Buckingham Palace. Zoon Charles, dochter Anne en kleinzoon William leggen de route te paard af – in uniform. Tot 1987 was dat ook het vervoermiddel van de Queen.

Na afloop slaan de royals de overvliegende toestellen van de Royal Air Force gade vanaf het paleisbalkon en begroeten ze de tienduizenden toeschouwers.

Luxemburg: dankdienst naar de achtergrond

Het feestje van de Luxemburgse groothertog Henri, die op 16 april jarig is, staat volgens traditie gepland op 23 juni –een nationale feestdag– en de avond ervoor. Het feestprogramma is sinds 2014 in een moderner jasje gestoken. Zo wilde de liberale premier Bettel een minder prominente plek voor het gebruikelijke Te Deum, de dankdienst in de kathedraal van de hoofdstad. Hij vond een dienst als onderdeel van het officiële programma maar niets. Luxemburg kent immers een scheiding van kerk en staat, betoogde hij.

De premier introduceerde een feestelijke bijeenkomst, in een concertzaal in Luxemburg-stad, waar burgers die zich verdienstelijk hebben gemaakt in het zonnetje worden gezet. Ook de groothertog is daar welkom. De kerkdienst werd verschoven naar het einde van de middag, na de traditionele militaire parade. De dag wordt afgesloten met een receptie voor genodigden in het paleis.

Het programma aan de vooravond van de feestdag bleef ongewijzigd. Het groothertogelijk paar kiest daarvoor elk jaar een andere plaats uit voor een kort bezoek. Daarna vindt in de hoofdstad een fakkeloptocht en vuurwerkshow plaats met de groothertogelijke familie als toeschouwer.

Zweden: muziek en militairen

Op 30 april, de vroegere Nederlandse Koninginnedag, verjaart de Zweedse koning Carl Gustaf. De koninklijke familie geniet van bloemen, muziek en militair eerbetoon. Zo ook dinsdag, als hij 73 jaar hoopt te worden. Traditiegetrouw neemt de koning bloemen van kinderen uit het publiek in ontvangst op Ytrre Borggården, het plein naast het koninklijk paleis in Stockholm. Dat gebeurt nadat er op het middaguur 21 saluutschoten in het centrum van de hoofdstad zijn gelost. Kinderen mogen een voor een naar voren komen om de koning een bloemetje aan te bieden. De Zweden feliciteren hun vorst vaak niet met een bos, maar met één of twee bloemen.

De koninklijke familie volgt de gebeurtenissen vanuit de open ramen van het paleis. Alleen als Carl Gustaf een kroonjaar viert, wordt zijn verjaardag uitvoeriger gevierd, met optredens en feesten in Stockholm.