In de Oostvaardersplassen tussen Lelystad en Almere heeft botulisme slachtoffers gemaakt onder vogels en eenden. Botulisme, een soort voedselvergiftiging, heeft de afgelopen week het leven gekost aan zeventig wilde eenden en 68 andere vogels in het grootste moerasgebied van Nederland, aldus het waterschap Zuiderzeeland.

Het gaat om het voor de mens ongevaarlijke botulismetype C. Dit type is voor waterdieren en vogels zeer giftig.

Het Centraal Instituut voor Dierziekte en Controle (CIDC) in Lelystad zegt dat botulisme dit jaar al op verschillende plekken in Nederland is opgedoken, onder meer in Friesland, Overijssel en Gelderland.

De provincies Zeeland, Noord-Holland, Noord-Brabant en Limburg stelden als gevolg van het warme weer zwemverboden en waarschuwingen in. In Overijssel is zwemplas de Lange Kolk in Den Nul helemaal afgesloten.

De provincie Zuid-Holland stelde al een zwemverbod in voor de Krammer bij Oude-Tonge wegens een te hoge concentratie giftig blauwwier. Voor het Volkerak bij Ooltgensplaat geldt een negatief zwemadvies, daar is de concentratie nog beneden de wettelijke norm.

Landelijk gezien valt het nu nog mee met het aantal blauwalgexplosies. Vorig jaar, tijdens de lange, erg warme zomer, was het moeilijk een zoetwaterplas te vinden waar het veilig was om te zwemmen. De provincie Zuid-Holland gaf toen bijvoorbeeld een negatief zwemadvies af voor alle binnenwateren binnen haar grenzen. Een woordvoerster van Zuid-Holland noemde de situatie van vorig jaar uitzonderlijk.

Staatsbosbeheer raadt zwemmen in zijn gebieden wegens te veel blauwalgen tijdelijk af. Bij de poelen en vennen in de natuurgebieden die niet op waterkwaliteit worden gecontroleerd, staan waarschuwingsborden. Zwemmen in de officiële zwemplaatsen van Staatsbosbeheer, de zogenoemde speelvijvers, mag nog wel.

De giftige stoffen die blauwalgen uitscheiden veroorzaken meer irritatie. Ze kunnen gezondheidsklachten als misselijkheid, diarree, hoofdpijn, koorts en huidirritatie veroorzaken bij mensen en dieren die ermee in aanraking zijn gekomen. Deze klachten doen zich meestal binnen twaalf uur na het zwemmen in besmet water voor. Met name jonge kinderen, ouderen en mensen met verminderde weerstand zijn vatbaar voor het gif.

De algen gedijen het best bij een temperatuur tussen 20 en 30 graden Celsius. Hoe langer de temperatuur hoog blijft en de algen zich vermeerderen, hoe meer plassen geïnfecteerd kunnen raken met de schadelijke uitscheiding van de blauwalgen.