Algemeenverbindendverklaring ter discussie
De politiek moet het instrument van het algemeen verbindend verklaren van CAO’s voor hele bedrijfstakken tegen het licht houden.
Dat stelt hoogleraar arbeidsrecht W. A. Zondag van de Rijksuniversiteit Groningen in reactie op de gerechtelijke uitspraak van vrijdag dat het bedrijf Smead zijn personeel niet langer mag laten werken dan 36 uur per week, zoals CAO-afspraken voorschrijven.
De rechter in Groningen oordeelde vrijdag dat de CAO grafimedia op Smead van toepassing is. Elke afwijking van de bedrijfstak-CAO die door de minister van Sociale Zaken aan alle bedrijven in de grafische sector is opgelegd, is volgens hem nietig. De kantoorartikelenfabrikant heeft eind 2002 zijn lidmaatschap van het Koninklijk Verbond van Grafische Ondernemingen opgezegd, maar zit door het algemeen verbindend verklaren nog steeds vast aan CAO-afspraken die de brancheorganisatie met vakbonden maakt.
Volgens Zondag moet de politiek zich de vraag stellen of ze bedrijven die part noch deel hebben gehad aan de totstandkoming van een CAO, op deze manier nog wel een pakket arbeidsvoorwaarden wil opleggen. De bedoeling van het ministerie van Sociale Zaken is vooral rust te creëren in sectoren en concurrentie op loonkosten tegen te gaan. „Hoe ver ga je daarin, zeker als bedrijven in moeilijke economische tijden niet meer hun maatregelen kunnen nemen.”
De hoogleraar wijst erop dat Smead in moeilijk vaarwater zit. „Het bedrijf probeert kosten te besparen door zijn personeel voor hetzelfde geld vier uur langer per week te laten werken. Nu moet het bedrijf wellicht enkele mensen ontslaan, terwijl het personeel zelf had aangegeven via langer werken het leed te willen verdelen.”
Zondag constateert dat bedrijven de algemeenverbindendverklaring steeds vaker als knellend ervaren. „De onvrede blijkt onder meer uit het feit dat steeds meer bedrijven een eigen CAO met bonden afspreken om onder sectorafspraken uit te komen. Dat was voor Smead misschien een goed advies geweest. Gewoon met de bonden om tafel gaan zitten voor een eigen CAO.”