Het debat volgt een week na een pijnlijke nederlaag voor de SGP: de Senaat verwierp toen een initiatiefwet van die partij om het lastiger te maken om bevoegdheden over te dragen aan Brussel. De Eerste Kamer debatteert ieder jaar met de minister van Buitenlandse Zaken over de EU. Voor Roel Kuiper (CU) was het de laatste keer dat hij hieraan deelnam; hij zwaait in juni af als senator.

Kuiper richtte zich in zijn betoog op ruimte voor variatie in de Europese samenwerking. De ChristenUnie wil dat lidstaten voorrang mogen geven aan „eigen regels en praktijken.” De EU zou met verschillende snelheden en samenwerkingsmogelijkheden moeten werken, stelde Kuiper.

De CU-senator pleitte ervoor te erkennen dat Europa „niet de oplossing van alle grote problemen zal brengen. Meer Europa brengt voor burgers vaak meer onzekerheid en minder zeggenschap.”

Kuiper roerde verder nadrukkelijk het Europees klimaatbeleid aan. Hij zei het te betreuren als de discussie daarover „een verhaal over de rekening wordt. Als de inzet voor de schepping en de redding van de ijskappen ons eigenlijk niets mag kosten, wat drijft ons dan om dit te doen?”

Positief verhaal

Volgens de scheidend CU-politicus is „een positief verhaal nodig over de inzet voor onze eigen leefwereld. Het is allang bekend dat de wereld aan consumentisme kapot gaat, maar nu er actie nodig is, komt er verzet.”

Van Dijk bracht drie punten in, parallel aan de „treffende gelijkenissen” die hij ontdekte tussen de EU en zwarte gaten. Beide verschijnselen zijn ontzagwekkend, schetste hij: „Het indrukwekkende van de EU –laten we daar niet laatdunkend over doen– zit hem in de bijdrage die zij leverde aan vrede, welvaart en stabiliteit.”

De tweede vergelijking betrof de complexiteit van beide verschijnselen. Met de EU is er het gevaar dat die zo complex is „dat niemand meer het overzicht heeft. Dan is de cockpit als het ware leeg.” Van Dijk is in dit licht bezorgd over de „informatieachterstand” van het parlement, en wees zijn „gewaardeerde collega’s” terloops nog eens fijntjes op het wegstemmen van het SGP-voorstel.

Stofzuiger

Als kers op de taart betoogde Van Dijk dat zowel zwarte gaten als de EU de „natuurlijke neiging” hebben te werken als een stofzuiger. „Een sterrenkundige zei treffend: „Waar al die massa van het zwarte gat blijft, weten we eerlijk gezegd niet.” Daar voeg ik aan toe: „Waar al onze nationale soevereiniteit en bevoegdheden blijven, weet ik eerlijk gezegd ook niet.”

De EU moet zich allereerst richten op „fundamentele waarden en principes”, aldus de SGP’er.