Recreatieplas Bussloo bij Apeldoorn, deze week. Een familie besluit na een warme dag af te koelen in het water van de plas. Na een duik haalt moeder de ’s middag gebakken wafels tevoorschijn. Met jam, suiker en slagroom.

De wespen op Bussloo voelen zich als een vis in het water en storten zich op de zoetigheden. Ook bij de buren zijn de beestjes actief. Een jongen rent gillend en wild om zich heen zwaaiend richting het water. Zijn vader hakt met een krant op iets in het gras.

De EHBO-post bij de plas heeft dagelijks de handen vol aan recreanten die gestoken zijn. Per dag zo’n vijftig tegen hooguit een stuk of vijf op zomerse dagen in andere jaren.

Ook bij het Kristalbad in Apeldoorn zijn de wespen actief. Inmiddels staat de teller op 1100 steken, ruim tien keer zo veel als anders in een heel seizoen. De badmeesters proberen de overlast te beperken door overal langs het bad emmers en flessen met zoet spul neer te zetten.

De overlast door de wespen is dit jaar buitensporig. Zo erg als nu heeft ongediertebestrijder E. Klinkhamer uit Apeldoorn het nog niet meegemaakt. „Niet alleen zijn er veel meer wespen dan normaal, ze zijn ook nog een stuk agressiever.”

Hij en zijn collega’s zitten deze dagen niet stil. Particulieren en bedrijven roepen de hulp in van het bedrijf om wespenkolonies te lijf te gaan. De wespen nestelen zich graag achter spouwmuren, in goten en onder dakpannen. Het nest zelf is zelden te zien, maar wel de wespen die af en aan vliegen om eraan te bouwen.

Als dit zo rond half augustus is voltooid, en de koningin na het leggen van haar eitjes is gevlogen, kunnen ze voor mensen hinderlijk worden. De volwassen wespen gaan op zoek naar zoetigheid die ze in overvloed vinden op plaatsen waar ook de mensen komen. De wespen worden dan ook wel limonadewespen genoemd.

Hoewel de beestjes voor mensen meer lastig dan gevaarlijk zijn, melden zich toch zo’n 20.000 Nederlanders per jaar met een wespensteek bij de huisarts. Met een rode bult en een (lidocaïne)zalfje kunnen de meesten weer naar huis. Het wordt wel gevaarlijk als iemand in neus of keel wordt gestoken, omdat de zwelling dan het ademen kan bemoeilijken. Voor mensen met een allergie is het oppassen, die moeten direct naar het ziekenhuis.

Is de jaarlijks terugkerende wespenoverlast dit jaar vroeg begonnen? En zijn er ook meer wespen dan anders? Zijn de bijzondere weersomstandigheden aan het begin van het jaar mogelijk de oorzaak? Vragen die ir. Arnold van Vliet, onderzoeker bij de leerstoelgroep milieusysteemanalyse van Wageningen Universiteit, bijna dagelijks op zijn bord krijgt.

Lage temperaturen en veel neerslag gedurende de eerste weken verkleinen de kans op het succesvol opbouwen van een wespennest door de koningin, aldus Van Vliet. „Maart was dit jaar droog en zonnig met normale temperaturen. April was vervolgens met een gemiddelde temperatuur van ruim 10 graden zeer zacht, zonnig en een groot deel van de maand droog. Ideale omstandigheden om een nest te bouwen.”

Dat werkt later in het jaar door. „Het aantal koninginnen dat dit jaar een nest tot volwassenheid heeft kunnen brengen is veel hoger, waardoor het totale aantal wespen veel hoger ligt. Een gemiddeld wespennest telt tussen de 3000 en de 10.000 volwassen wespen. Met uitschieters naar 12.000 beestjes.” Er zijn woningen die vier of vijf nesten onder de pannen hebben.

Van Vliet durft niet te zeggen of de wespenoverlast eerder voorbij is. „De koningin legt gemiddeld 120 dagen nadat ze begonnen is met het leggen van eitjes geen nieuwe eieren meer. Als alle koninginnen eerder begonnen zijn dan zou de plaag eerder over zijn. Echter, als maar een deel van de wespen eerder is begonnen met bouwen zullen we dit jaar langer last houden van de limonadewespen.”

Ook bij de beurs Naar Buiten was het donderdag raak. Huilend meldt zich een meisje met haar vader bij de Rode-Kruispost op de beurs Naar Buiten in Bennekom. Gestoken onder haar blonde haren. „De angel is er al uit”, meldt pa. Vrijwilligster C. Bleijenburg drukt een watje met azijn op het hoofd van het kind. „Je kunt er weinig tegen doen.” Ze heeft net Bart uit Staphorst geholpen. Het kleine kind is pal naast zijn oog gestoken.

Wespensteken staat absoluut nummer 1 op de beurs in de openlucht. „We hebben er vrijdag 41 gehad.” De vrijwilligers zijn tot de tanden gewapend. Met een speciale spuit kunnen ze het gif uit de huid zuigen.

Bij de stand van de SGP-jongeren op Naar Buiten zou deze dagen „sappig geperst partijfruit” te halen zijn. Maar tegen de wespen konden de SGP’ers niet op. Daarom delen ze de sinaasappels maar zo uit. Iets verderop staat evangelist J. A. Krijgsman van de Amsterdamse evangelisatiepost van de gereformeerde gemeenten. Hij perst wel vers fruit. Het ziet er zwart van de wespen. Krijgsman zegt er niet veel last van te hebben. „We zuigen ze gewoon op met de stofzuiger.”