Voor 70-jarige NAVO is de vijand onzichtbaarder geworden
De Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) herdenkt deze week dat het vandaag precies 70 jaar geleden –op 4 april 1949– werd opgericht. Je zou denken dat na zo’n lange periode de internationale omstandigheden flink zijn veranderd, maar het verrassende is dat dit maar ten dele waar is.
Zo mag de Sovjet-Unie dan uiteen zijn gevallen en de communistische ideologie haar aantrekkingskracht hebben verloren, de dreiging die uitgaat van Rusland onder president Vladimir Poetin is er niet minder op geworden. En dat rechtvaardigt meer dan ooit een sterk westers militair bondgenootschap. Rusland toont zich een geduchte speler op het wereldtoneel, waarbij het streven naar hegemoniale macht de drijfveer is. Poetin op afstand houden vraagt van de NAVO een geloofwaardige afschrikking en dus voldoende en hoogwaardig materiaal – iets waar het momenteel flink aan ontbreekt.
Het vereist ook extra inspanning om de saamhorigheid binnen het bondgenootschap te bewaren. Dat houdt verband met pogingen van Rusland om politieke verdeeldheid binnen het westerse kamp te zaaien, en zo die tegenstander te verzwakken.
Nu wordt wel gezegd dat Poetin op zijn wenken wordt bediend door de Amerikaanse president Trump, die zich laatdunkend heeft uitgelaten over het belang van een bondgenootschap als dat van de NAVO. Trumps afkeer van internationale overeenkomsten is zeker zorgelijk, maar met zijn kritiek op de NAVO had hij een punt. Die kwam er immers op neer dat hij de lidstaten verweet te weinig bij te dragen aan de instandhouding van het bondgenootschap. De onverholen wijze waarop deze president de dingen zegt, kan soms corrigerend werken, en in het geval van die NAVO-bijdragen lijkt het ook zo te hebben gewerkt: landen hebben beterschap beloofd.
Een echt nieuwe uitdaging voor de NAVO is die andere grootmacht in wording: China. Dat is ook een lastige tegenstander omdat deze ‘rivaal’ nog nergens met militaire middelen het bondgenootschap bedreigt. Aantasting van de westerse veiligheid voltrekt zich veel subtieler: door hightech van Chinese makelij te gebruiken krijgt de Chinese veiligheidsdienst toegang tot gevoelige westerse informatie. Ook via de ambitieuze bouwprojecten die China tot diep in Europa wil realiseren, komt deze nieuwe grootmacht in spe dichterbij dan Europa vanuit veiligheidsoogpunt wenselijk zou moeten vinden. Commerciële belangen van Europese landen én bedrijven schuren hier tegen die van de NAVO, die gaan over veiligheid.
De tijd dat een mogelijke vijand zichtbaar is te lokaliseren en dus doelgericht is te bestrijden, lijkt voorbij. De Russen maken dat met hun ondermijnende activiteiten duidelijk en de Chinezen gaan daar zeker een schep bovenop doen.
Als straks het verjaardagsfeestje voorbij is, doen NAVO-landen er goed aan zich hierop verder stevig te bezinnen.
