„We zoeken samenwerking om zelfstandig te blijven”, zegt ds. Geert van Wieren uit Oosternijkerk, voorzitter van de stuurgroep die het samenwerkingstraject de afgelopen jaren heeft begeleid. „De eerste gesprekken over samenwerking voerden we in het najaar van 2015. Toen zat het emeritaat van ds. Bernard Keizer eraan te komen. Hij stond in Nes, Wierum, Morra, Lioessens, Blije en Moddergat. We voorzagen dat hij moeilijk te vervangen zou zijn, omdat het om kleine gemeenten gaat, die ook nog eens met krimp te maken hebben. Na zijn emeritaat bleek dat ook wel: die gemeenten hadden veel moeite een nieuwe predikant te vinden.”

De gesprekken werden in eerste instantie gevoerd door veertien gemeenten, onder leiding van een werkgroep van de classis Dokkum. Na het samengaan van de lokale classes in de classis Fryslân, vorig jaar, zijn de werkgroep en de deelnemende gemeenten met elkaar in gesprek gebleven over samenwerken. Ds. Van Wieren leidt die werkgroep. „Van de veertien gemeenten die het gesprek toen startten, is een aantal afgehaakt. De protestantse gemeenten die nu gaan samenwerken, zijn Engwierum, Ternaard, Holwerd, Oosternijkerk, Hantum en fusiegemeenten Ee, Oostrum en Jouswier, Nes en Wierum, Metslawier en Niawier.” Donderdag 4 april ondertekenen zij de samenwerkingsovereenkomst in Metslawier.

Die overeenkomst is vooral een teken van goede wil, legt ds. Van Wieren uit. „Binnen het samenwerkingsverband worden meerdere gemeenten aan elkaar gekoppeld. Zo vormt Oosternijkerk een cluster met Nes en Wierum. Ik heb nu een aanstelling voor 80 procent in Oosternijkerk, dat is een van de grotere gemeenten in het samenwerkingsverband. Maar als ik hier stop, zou het zomaar kunnen dat er een kleinere aanstelling komt voor mijn opvolger. Door de clustering blijft het toch een aantrekkelijke functie.”

Er is voor deze manier van samenwerking gekozen omdat de gemeenten zo toch zelfstandig blijven. Dat is belangrijk, heeft ds. Van Wieren de afgelopen jaren gemerkt. „Het ligt allemaal heel gevoelig. Het zijn allemaal dorpskerken met een lange historie en met een functie in de eigen gemeenschap. Vooral kleinere kerken

moesten wennen aan het idee van samenwerking, omdat ze bang waren te verdwijnen.”

Betrokkenheid

De emotionele betrokkenheid van kerkgangers en vrijwilligers bij hun gemeente is te groot om kerken zomaar samen te voegen. „Je kunt beargumenteren dat we met zijn allen in een grote kerk op een centrale plek zouden kunnen kerken. Maar dat is geen serieuze optie: jongeren reizen misschien wel makkelijk naar een ander dorp, maar voor ouderen ligt dat veel moeilijker. En dan gaat ook de functie van de dorpskerk verloren: wij weten wat er speelt in onze dorpen, wij kennen de mensen.”

Wat het eerste actiepunt is na het tekenen van de overeenkomst op 4 april weet ds. Van Wieren nog niet. „Er is momenteel geen gemeente vacant, dus daar hoeven we ons niet over te buigen. Een thema zou het jeugdwerk kunnen zijn: hoe kunnen we het samen vorm geven? Maar naast zulke concrete vragen zullen we elkaar ook ondersteunen door zorgen en vreugde met elkaar te delen.”