Vijf boeren uit de omgeving van het Friese Idaerd, Friens en Reduzum gaan in totaal 25 hectare grasland met meer aandacht voor de natuur beheren. De kerk compenseert met 27.000 euro een deel van de extra kosten die ze moeten maken. Het geld komt uit het Fonds Duorsum, dat vorig jaar is ingesteld door de kerkrentmeesters.

Een belangrijk element in de plannen van de vijf boeren is het natuurvriendelijke beheer van vijftien kilometer aan slootwal. „Door de wal minder te bemesten en later te maaien, groeien er straks meer plantensoorten, bloeit er veel meer en leven er meer bijen en andere diertjes”, zegt Durk van Gorkum, lid van het college van kerkrentmeesters. „De biodiversiteit wordt op die manier verhoogd.”

Slootwater

De tweede winst is dat de kwaliteit van het slootwater zal verbeteren. Van Gorkum: „De Europese Unie heeft aangegeven dat de kwaliteit van het slootwater in Nederland omhoog moet. Sloten worden nu elke herfst gehekkeld. Dan gaat alle begroeiing er uit, maar als je er een beetje van de planten laat staan, wordt het water zuiverder en blijven er meer diertjes in leven.”

De kerk kan dit doen omdat de gemeente financieel gezond is, stelt Van Gorkum. „We zijn een kleine gemeente met zo’n negentig lidmaten. Maar we bezitten veel agrarische grond, in totaal zo’n 230 hectare. Daardoor, en mede door de inzet van vrijwilligers op veel functies, hebben we een structureel financieel overschot. Bij het opstellen van de begroting voor 2018 zeiden we dat het goed zou zijn om een deel van ons geld in te zetten voor een duurzame samenleving.”

Daartoe werd het Fonds Duorsum ingesteld, waaruit ook projecten voor energie en sociale doelen betaald kunnen worden. „Die twee doelen waren redelijk overzichtelijk, maar bij de landbouwgronden kwamen steeds meer vragen bij ons op. We wisten niet zo goed hoe we het moesten aanpakken. Daarom hebben we eind vorig jaar besloten de boeren te vragen wat we kunnen doen om hen te helpen.”

Zo’n twintig ondernemingen uit de omgeving werden uitgenodigd voor overleg. De kerkrentmeesters stelden hun de vraag wat de rol van de kerk zou kunnen zijn bij natuurvriendelijk landbeheer. Naast de boeren was ook de coördinator van gebiedscoöperatie It Lege Midden aanwezig, die plannen voor natuurvriendelijk landbeheer actief ondersteunt.

Stimuleren

„Ons plan was boeren te stimuleren om subsidieaanvragen bij de provincie in te dienen”, aldus Van Gorkum. Maar dat ligt in ons gebied best lastig, omdat hier niet zo veel regelingen van toepassing zijn. De boeren die geïnteresseerd waren, hebben we begeleid bij hun planvorming. Zo hebben vijf boeren een plan opgesteld.”

Een deel van die vijf plannen viel buiten de kaders van de provinciale subsidieregelingen. Voor een paar andere plannen waren de subsidiepotjes al leeg. „Dat viel wel even tegen. Ons doel was aanvragen te stimuleren, maar nu dat gebeurd was, zaten we met lege handen. We zeiden tegen elkaar: Wij hebben dit in werking gezet, laten wij die vijf boeren nu helpen bij de uitvoer van hun plannen.”

De hoop is dat een aantal subsidiepotjes later dit jaar weer gevuld zal zijn. Maar ook als dat niet het geval is, kan het project nog even doorgaan: „We hebben ons hier voor drie jaar aan gecommitteerd. Maar eind dit jaar hebben we wel een evaluatiemoment gepland. Dan willen we zien of de maatregelen die de boeren nemen effect hebben. En de boeren kunnen dan uit het project stappen, voor het geval het hen tegenvalt.”

Overheden

Hoewel er geen geld van de provincie of de gemeente Leeuwarden in het project wordt gestoken, volgen beide overheden het met interesse. Wanneer de vijf boeren en het college van kerkrentmeesters vrijdag de beheerovereenkomsten agrarisch natuur- en landschapsbeheer (ANLB) ondertekenen, gebeurt dat in aanwezigheid van gedeputeerde Johannes Kramer en wethouder Herwil van Gelder.

Vorig jaar had de kerk al enkele maatregelen op het gebied van duurzaamheid gefinancierd. Oorspronkelijk was het plan de kerk in Reduzum gasloos te verwarmen, maar dat bleek te duur en te weinig milieuvoordeel op te leveren. Daarom is gekozen voor een modern in te regelen gasgestookte cv-installatie.