Handjeklap in Afghanistan kan beginnen
Afghanistan gaat op 10 oktober naar de stembus, en de namen van de kandidaten zijn bekend. Geheel op Afghaanse wijze ging de kandidaatstelling gepaard met intrige en beschuldigingen van corruptie.
Terwijl er elke week wel een aanslag wordt gepleegd op een kantoortje waar Afghanen zich komen registreren als kiezer, gaan de voorbereidingen voor de presidentsverkiezingen gewoon door. Van de 10,5 miljoen kiesgerechtigden zijn er tot dusver 7,5 miljoen in het systeem opgenomen, van wie 38 procent vrouwen. De Europese Unie zegde deze week een nieuwe gift van 23 miljoen dollar (circa 19 miljoen euro) toe, zodat de begroting voor de organisatie van de verkiezingen nu bijna gedekt is.
Afgelopen maandag leverden 23 Afghanen hoopvol hun papieren in bij de kiescommissie. De 22 mannen en een vrouw moesten voldoen aan vijf formele eisen zoals in de grondwet vastgelegd: ten minste veertig jaar oud, aanhanger van de islam en geboren uit Afghaanse ouders. Ook moesten zij een borgsom kunnen betalen van 50.000 afghani, wat omgerekend neerkomt op ruim 1000 euro. Daarnaast moesten zij kunnen aantonen de steun te genieten van 10.000 Afghaanse kiezers, met de fotokopieën van 10.000 kiesregistratiekaarten.
Het is deze laatste regel die een aantal van de 23 kandidaten nu gaat opbreken, aangezien hij zo onduidelijk is geformuleerd dat men in de praktijk slechts negentien dagen de tijd had om de vereiste kopieën bij elkaar te zoeken. In een persconferentie in Kabul schreeuwden zeven kandidaten moord en brand. Donderdag zou de definitieve kandidatenlijst bekend worden gemaakt. Door alle heisa zal dit echter nog enkele dagen op zich laten wachten.
Voor de meeste kandidaten doet het er niet toe of ze nu wel of niet op het verkiezingsbiljet staan. De meerderheid van de 23 is volstrekt kansloos. Zij zijn totaal onbekend, dan wel afkomstig uit etnische groepen die sterkere kandidaten naar voren hebben geschoven. Naar Afghaans gebruik breekt er de komende weken een periode van onderhandelingen en handjeklap aan. Vermoedelijk zal een aantal minder bekende figuren zich terugtrekken ten faveure van sterkere kandidaten.
Geheel volgens verwachting stelde interim-president Hamid Karzai zich afgelopen maandag officieel kandidaat. Hij is de gedoodverfde winnaar en de sterkste Pathaanse kandidaat. In de Pathaanse gemeenschap ondervindt hij concurrentie van Abdul Sitar Sirat, een bekende oud- minister uit de kringen rond de voormalige koning, en van de zoon van Sayeed Gailani, Sayeed Ishaq Gailani. De Gailani-familie leidt een invloedrijke Sufi-orde. Daarnaast hebben zij belangen in de Afghaanse Nationale Bank.
In de Tadzjiekse gemeenschap is het eveneens dringen geblazen. De enige vrouw, de Tadzjiekse kinderpsychiater Massoeda Jallal, weet dat zij kansloos is. Maar zij doet mee om vrouwen te laten zien dat zij voor de wet gelijke rechten hebben. De belangrijkste Tadzjiekse kandidaat is Yunus Qanuni, de minister van Onderwijs en een vroegere leider van de Noordelijke Alliantie, de verzetsgroep die drie jaar geleden met Amerikaanse steun de Talibaan versloeg. Qanuni trad afgelopen maandag af als minister omdat hij geen openbaar ambt kan bekleden en tegelijkertijd kandidaat zijn.
Qanuni’s kandidatuur was de grote verrassing van deze week, aangezien het er lang naar uitzag dat Karzai in zee zou gaan met hun beider eveneens Tadzjiekse collega Mohammed Fahim, de minister van Defensie. Op het allerlaatste moment gaf Karzai echter de voorkeur aan een andere Tadzjiek. Qanuni en Fahim staken vervolgens de koppen bij elkaar en dienden Qanuni’s kandidatuur in.
De oorzaak van deze onverwachte wisseling van Karzai ligt bij de Amerikaanse ambassadeur in Kabul, die er de afgelopen maanden is bleef hameren dat Mohammed Fahim corrupt en onbetrouwbaar is. Het nieuws dat Karzai zich van zijn minister van Defensie heeft gedistantieerd, is wisselend ontvangen. De ene commentator prijst de president, de ander zegt dat de machtsstrijd tussen de verschillende facties en etnische groepen nu pas echt gaat losbarsten.