Het gaat om een periode van ten hoogste acht weken en om asielzoekers die na 1 april 2001 asiel hebben aangevraagd.

Minister Verdonk opende vrijdag een vertrekcentrum voor uitgeprocedeerde asielzoekers in Ter Apel, gemeente Vlagtwedde. Het centrum is eigenlijk bedoeld voor asielzoekers die nog onder de oude Vreemdelingenwet (dus voor 1 april 2001) vallen. Asielzoekers die onder de nieuwe wet vallen, kunnen er ook tijdelijk terecht. Voorwaarde voor hen is wel dat ze meewerken aan hun eigen vertrek, ondanks dat daartoe formeel nog niet alles is geregeld.

Tussen het Rijk en de gemeenten woedde een fors conflict over de uitgeprocedeerden. Volgens de nieuwe wet komen zij 28 dagen na het definitieve nee op de asielaanvraag op straat te staan en zijn ze zelf verantwoordelijk voor hun terugkeer, waarbij ze overigens wel worden geholpen. Gemeenten wilden koste wat het kost voorkomen dat uitgeprocedeerde asielzoekers na de ontruiming van hun woning op straat gaan rondzwerven.

Na lang soebatten wilde minister Verdonk hen tegemoet komen en maakte hij afspraken om dit te voorkomen. Van hun kant hebben de burgemeesters van de vier grote steden toegezegd vanaf uiterlijk 1 oktober tijdelijk onderdak beschikbaar te stellen. De tijdelijke opvang die Verdonk nu beschikbaar stelt in het Groningse Vlagtwedde geldt daarom tot die datum.

De commissaris van de Koningin in Groningen, Alders, reageerde positief. Hij deed donderdag nog een oproep aan gemeenten om de mensen niet op straat te zetten. Vrijdag zei hij dat hij denkt dat het probleem is opgelost door het besluit van Verdonk.

Ook een woordvoerster van Vluchtelingenwerk Nederland zei dat het goed is dat de asielzoekers nu kunnen worden opgevangen. Deze organisatie heeft nooit begrepen waarom verschil gemaakt werd tussen de groepen van asielzoekers als het gaat om opvang.

Bij politieke partijen is er eveneens steun voor de maatregelen van Verdonk. Haar eigen partij, de VVD, spreekt van een „goede aanpak.” De partij is blij dat er harde afspraken zijn gemaakt met gemeenten en hoopt dat die nu ook zullen worden uitgevoerd. Het liberale kamerlid Visser zegt zich flink te hebben gestoord aan de opstelling van de vier grote gemeenten en van Alders. „Bestuurders hebben democratisch vastgesteld beleid gewoon uit te voeren. Hun tegenwerking begint me behoorlijk de keel uit te hangen”, aldus Visser.

Oppositiepartij GroenLinks ziet in de maatregelen juist een bevestiging dat het aanvankelijke beleid van Verdonk niet kan. De partij juicht het dan ook toe dat Verdonk „op haar schreden terugkeert” en tegemoet komt aan de kritiek van de gemeenten. „Je kunt niet zomaar die asielzoekers op straat gooien en vervolgens doen alsof ze niet meer bestaan”, meldt een partijwoordvoerder.

De PvdA kon vrijdag nog niet reageren op de brief van Verdonk.