Nee, levensmoe is Raphael niet en zakelijk gezien is hij tamelijk succesvol. „Ik heb een goed leven”, zei hij enkele weken geleden tegenover de BBC. „Maar ik had niet geboren moeten worden.” Het feit dat hij er is, neemt hij zijn ‘geliefde’ ouders kwalijk. „De wereld zou er zonder mensen beter uitzien.”

Merkwaardig is dat zijn moeder er geen bezwaar tegen maakt dat haar kind de gang naar de rechter maakt. Ze heeft een goede band met hem. „Het komende proces richt zich niet zozeer tegen ons als ouders, maar tegen de gedachte dat het geboren worden van kinderen een aanwinst is voor de wereld. Die mening wijst hij af.”

Jammerdal

De opvatting dat het immoreel is kinderen geboren te laten worden, staat te boek als antinatalisme. De grondgedachte is dat kinderen ten principale alleen maar leed en pijn zullen lijden. Alleen de ouders zouden aan de geboorte en het opgroeien vreugde beleven; het kind zelf kan alleen maar narigheid verwachten.

Voor dit antinatalisme zijn er diverse motieven. In India, het land waar Raphael Samuel is geboren, zijn er stromingen binnen het hindoeïsme die ”niet geboren worden” als enige (theoretische) optie zien om de ”eeuwige cyclus” van geboren worden, sterven, weer geboren worden en weer sterven te doorbreken. Mogelijk speelt deze gedachte bij Samuel op de achtergrond mee.

Veelzeggend is echter de naam van zijn YouTubekanaal: Nihilaland. Dat kan worden uitgelegd als een vingerwijzing naar het nihilisme – de gedachte dat er geen waarden en normen bestaan en dat alles zinloos is. Zo ziet Samuel het leven van een mens inderdaad. Zijn bestaan is niet anders dan een jammerdal. „De mens zucht onder het juk van pijn, verdriet, lijden en sterven.”

Uniek is dat Raphael Samuel zijn ouders nu voor de rechter sleept. Daarbij is het nog maar de vraag of hem dit lukt. Vooralsnog heeft hij geen jurist kunnen vinden die hem in de rechtbank wil bijstaan. Maar het antinatalisme is niet uniek.

In 1832 schreef de Amerikaanse arts en filosoof Charles Knowlton een pamflet waarin hij voor het eerst de gedachte opperde dat het beter was als er geen kinderen werden geboren, al trok hij daaruit niet de consequenties, zoals de Indiër uit Mumbai dat nu doet. Dankzij de pr-campagne die Annie Besant (Britse strijdster voor vrouwenrechten in de tweede helft van de negentiende eeuw) voor de ideeën van Knowlton voerde, leidde zijn pamflet tot de praktijk van de geboorteregeling.

De Zuid-Afrikaanse hoogleraar filosofie David Benatar zegt dat de gedachte van geboortebeperking en antinatalisme in elkaars verlengde liggen. „Antinatalisten zeggen dat geen enkel kind geboren moet worden, verdedigers van geboortebeperking stellen dat sommige kinderen niet geboren moeten worden.”

Benatar zelf is overtuigd voorstander van het antinatalisme. Behalve dat volgens hem ouders hun kind ten behoeve van eigen genot en geluk opofferen aan allerhande ellende die ze tijdens hun leven zullen meemaken, wijst hij op het gevaar van overbevolking, klimaatverandering en uitputting van de aarde. In zijn boek “Better Never to Have Been: The Harm of Coming into Existence” zet hij deze gedachten uitvoerig uiteen.

Moeite en verdriet

Het is te gemakkelijk om de standpunten van het antinatalisme snel af te doen als absurd en marginaal. Inderdaad is deze gedachte tegen de natuur, maar ze heeft wel invloed. Zelfs al zeggen de verdedigers ervan zelf dat ze „slechts een minderheid” vormen. Ze hebben invloed op de publieke opinie en vinden gehoor bij groepen die strijden voor beperking van de bevolkingsgroei.

Maar er is meer. Een van de argumenten van de antinatalisten moet Bijbelgetrouwe christenen aan het denken zetten: het leven van een mens is vol moeite en verdriet. Zo spreken de Bijbel en de belijdenisgeschriften er ook over. Zondag 9 van de Heidelbergse Catechismus noemt het aardse bestaan een „jammerdal”. Moeite en zorg zijn het deel van ieder mens. Het leven kan zelfs zo zwaar zijn, dat Job en Jeremia de dag van hun geboorte vervloekten (Job 3:1-10 en Jeremia 20:14-15).

Dat is niet niks. Deze woorden tonen aan dat een mens, als hij in diep lijden en in grote vertwijfeling verkeert, kan wensen niet geboren te zijn. Daarom is voorzichtigheid geboden en kunnen woorden snel goedkoop klinken.

Hoe pastoraal de Engelse Bijbelverklaarder Matthew Henry ook is, hij zegt wel dat de vervloeking die Job uitspreekt „erg genoeg” is. „Het ontzettende van zijn (Jobs, WBK) leed en de wanorde van zijn geest kunnen het ten dele verontschuldigen, maar hij kan er toch volstrekt niet in gerechtvaardigd worden. Nu heeft hij het goede vergeten, waartoe hij geboren was. (…) De dag van onze geboorte te vloeken, omdat wij toen op het rampspoedige toneel van het leven zijn verschenen, dat is met de God van de Schepping te twisten, de waardigheid van ons menszijn te verachten en toe te geven aan een hartstocht, waarover wij ons bij kalm en sober nadenken zullen schamen.”

Vrolijk kruisdragen

Is er dan geen argument in de Bijbel te vinden voor de stelling dat het beter zou zijn als een mens niet geboren was. Dat wordt slechts eenmaal zo gezegd. In Markus 14:1 spreekt de Heere Jezus over de kruisweg die Hij moet afleggen. Van degene die Hem verraden zou, zegt Hij: „Maar wee dien mens door welken de Zoon des mensen verraden wordt; het ware hem goed, zo die mens niet geboren ware geweest.” Dat is ook de enige keer!

Elk mens die geboren wordt, komt op aarde met een doel: Zijn Schepper groot maken. En dat te midden van alle moeiten en zorgen die de mens door eigen schuld meemaakt. Dat is opdracht, dat is de zin van het menselijk bestaan: God groot maken. De Bijbel leert ons dat ieder mens eens erop beoordeeld zal worden of hij aan dat doel heeft beantwoord. Niemand kan dat, door eigen schuld. Maar daar is een weg tot behoud, in Jezus Christus. In en door Hem is het mogelijk in dit jammerdal te leven. Sterker, dan krijgen moeite, zorgen en verdriet een andere dimensie. Want een gelovige weet door Gods genade dat dit alles hem door zijn Schepper op vaderlijke wijze wordt toebedeeld. Zo kan hij vrolijk kruisdragen. Want hij heeft zicht op de dag van een nieuwe geboorte: als de Heere Jezus wederkomt.