De Poolse regering staat niet bepaald bekend om het vervullen van een voortrekkersrol op het gebied van het Midden-Oosten. Het was dan ook enigszins merkwaardig dat vertegenwoordigers van meer dan zestig landen deze week in Warschau neerstreken om zich te buigen over het wel en wee van deze roerige regio.

Warschau had echter een goede reden om gastheer te spelen. De conferentie was vooral een Amerikaans feestje en Polen heeft er momenteel baat bij om Washington te vriend te houden. Het land lobbyt namelijk al geruime tijd in de Verenigde Staten om een Amerikaanse legerbasis op zijn grondgebied te krijgen. Die moet een extra veiligheidsgarantie bieden tegen de Russische dreiging, bovenop de roterende Amerikaanse militaire aanwezigheid in een aantal andere NAVO-lidstaten aan de oostgrenzen van het bondgenootschap.

De eenzijdige agenda nam Polen op de koop toe. We willen graag de rol van bemiddelaar spelen tussen de Verenigde Staten en Europa als het gaat om de kwestie Iran, benadrukte de regering in Warschau onlangs. Ze stelde ook Teheran officieel op de hoogte van de bijeenkomst. De Iraanse machthebbers hadden daar aanvankelijk geen problemen mee.

Tot de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Pompeo vorige maand in Caïro tijdens een toespraak benadrukte dat de conferentie in Polen was bedoeld om ervoor te zorgen dat Iran „geen destabiliserende invloed in het Midden-Oosten krijgt. Dat deed bij Teheran meteen de deur dicht. „Pompeo heeft alles verknoeid”, was het commentaar.

De kritiek uit Teheran verhevigde nog eens na een frontale verbale aanval van de Amerikaanse vicepresident Mike Pence op Iran tijdens de conferentie.

De bijeenkomst deed ook geen goed aan de relatie tussen Polen en de rest van Europa. Europese ministers van Buitenlandse Zaken en EU-buitenlandchef Mogherini bleven uit protest weg. Zij vinden dat Polen zich met deze manoeuvre diplomatiek vervreemdt van zowel de Europese Unie als de NAVO.

Politiek gezien staat de EU nog steeds achter de deal over het omstreden Iraanse atoomprogramma. De Amerikaanse president Trump zegde deze overeenkomst vorig jaar op en probeert Iran sindsdien internationaal te isoleren. Het gaat niet aan dat Warschau hierin nu kennelijk een eigen koers probeert te varen, aldus de Europese leiders.

Militair gezien breekt de NAVO zich momenteel meer het hoofd over de Russische dreiging, dan over de regionale ambities van Iran.

Polen zette desondanks door. Het heeft daarin de onverdeelde steun van Israël. Premier Netanyahu maakte hoogstpersoonlijk zijn opwachting in Warschau. Tekenend was dat hij in de marge van de conferentie een ontmoeting had met de Omaanse minister van Buitenlandse Zaken en tijdens de besprekingen naast de Jemenitische vertegenwoordiger zat. Dat bevestigt dat de relaties tussen Israël en diverse Arabische Golfstaten de afgelopen tijd sterk verbeterd zijn. Juist omdat zij Iran als gemeenschappelijke vijand hebben.

De vraag is intussen wat de conferentie Polen per saldo heeft opgeleverd. Vooral boze gezichten, zo lijkt het.