Samen met vluchtelingen in de kerk zingen in hun taal
Vluchtelingen, migranten of buitenlandse studenten: in menige kerk schuiven ze op zondag aan in de bank. Soms klinken er meertalige liederen in de dienst. „Samen zingen verbindt.”
Nederlandse christenen die samen met vluchtelingen God dienen en eren. Dat is de droom van stichting Gave, zegt Willemijn Vlot. De medewerker interculturele activiteiten is nauw betrokken bij het recent verschenen Gave Songbook. Dit telt veertig liederen, waaronder enkele die passen bij Kerst en Pasen.
De interkerkelijke stichting, die kerken en christenen ondersteunt in het werk onder vluchtelingen, had al een meertalige bundel. Die bevat ruim honderd psalmen en liederen op bekende melodieën, waarvan de tekst in diverse talen beschikbaar is. Zo staat Psalm 27 erin in het Nederlands, Engels en Frans, terwijl ”Genade, zo oneindig groot” ook in onder meer het Portugees, Arabisch en Chinees beschikbaar is.
Het nieuwe, digitale songbook gaat een stap verder, legt Vlot uit. Elk nummer bevat behalve de Nederlandse versie de fonetische tekst bij één of meer andere talen. Dat wil zeggen dat kerkgangers lezen hoe ze de woorden in onder meer Arabisch en Farsi uitspreken. „Op die manier kun je samen met bijvoorbeeld Iraanse christenen een lied zingen in hun taal. We merkten dat kerken daar behoefte aan hadden.”
Psalmen
Een van de liederen is ”Dit is de dag die de Heer ons geeft”. Onder de tekst in Farsi staat de fonetische weergave: „Ien ast roezie ke Godawand sagt.” Andere nummers zijn bijvoorbeeld ”U bent mijn schuilplaats, Heer”, ”Vader, ik aanbid U” en ”Welk een vriend is onze Jezus”. Het digitale songbook bevat links naar YouTube-opnamen waarin de liederen in diverse talen klinken, met de juiste uitspraak.
Engels, Arabisch en Farsi komen het meest voor, terwijl er ook drie liederen met de fonetische weergave van het Tigrinya, de taal van Eritreeërs, in staan. Bij de samenstelling putte Gave uit de bundels Opwekking en Op Toonhoogte. Psalmen ontbreken vooralsnog. Vlot: „Het is een bundel in ontwikkeling. In eerste instantie zoeken we een uitbreiding met liederen die je in het Frans en Russisch kunt zingen. Ook hopen we nog psalmen toe te voegen. Wie het songbook aanschaft, krijgt jaarlijks een gratis update.”
Tijdens een pilot maakten tien kerken eind vorig jaar alvast kennis met het songboek. Vlot zelf deed er ervaring mee op tijdens een moeder-en-kindweekend van Gave. „Het is bijzonder om samen in diverse talen te zingen. Een vluchteling voelt zich meer gezien als een lied in zijn eigen taal klinkt. Op deze manier merk je ook iets van de veelkleurigheid van Gods kerk. Samen zingen verbindt.”
Musicus Chiel Jan van Hofwegen onderschrijft dat laatste. Hij was organist van de hervormde gemeenten te Alblasserdam en Rotterdam (Maranathakerk). Zo’n vier jaar geleden raakte hij betrokken bij de interculturele, missionaire gemeente Licht op Zuid die vanuit de Maranathakerk ontstond. Daar is hij nu pianist en leider van het muziekteam.
In de diensten komen behalve Nederlanders onder andere mensen met een Chinese, Antilliaanse, Afrikaanse, Surinaamse en Iraanse achtergrond. De gemeente zingt niet alleen in Nederland bekende liederen, maar maakt ook gebruik van de muzikale traditie uit andere culturen, die geheel eigen melodieën en ritmes hebben.
Ruim dertig van deze liederen zijn beschikbaar via Songs2Serve. Dit is de muzikale poot van het Intercultural Church Plants Network (ICP), waarbij dertig gemeenten zijn aangesloten. Van Hofwegen maakt deel uit van het team van Songs2Serve, dat wordt geleid door Rieneke Visser, de vrouw van directeur Theo Visser van ICP Europa.
Verrijking
Van Hofwegen ervaart het zingen van christelijke liederen uit andere culturen als een verrijking. „Ik snap dat je in een blanke, Nederlandse gemeente put uit je eigen traditie, maar in een interculturele groep is het mooi om ook mensen uit andere taalgroepen te bedienen. De eerste keer dat we bij Licht op Zuid een Iraans lied zongen, kwam er een man naar voren. Hij was geraakt en zei: „Nu kon ik in mijn eigen taal God aanbidden.” Dat vind ik geweldig.”
Songs2Serve bevat liederen in talen als Arabisch, Chinees, Spaans, Swahili, Urdu en Farsi. Sommige zijn met een fonetische weergave voor Nederlanders goed aan te leren, zegt Van Hofwegen. „Er is een bekend Iraans lied: Azim ast name to Isa (Groot is Uw Naam, Heere Jezus). Dat zingen alle Nederlanders in de gemeente inmiddels mee. Ik vind het altijd mooi als mensen uit de desbetreffende taalgroep bij zo’n lied naar voren komen.”
Vooral Afrikaanse liederen spreken Van Hofwegen aan. „Ze kenmerken zich vaak door een vrolijke sfeer. Ik vind het leuk deze te begeleiden. Maar een aantal Chinese liederen is ook prachtig. Die zijn juist heel ingetogen.”
De belangstelling voor interculturele liederen in kerken groeit, merkt de musicus. Onlangs leverde de muziekgroep van de ICP-tak een bijdrage aan een pioniersbijeenkomst van de Protestantse Kerk in Nederland. Zaterdag trok een trainingsdag van Songs2Serve in Rotterdam ruim honderd bezoekers.
Van huisuit is Van Hofwegen vooral vertrouwd met de psalmen. Niet elke taalgroep beschikt over een psalmboek, al komt de musicus dit soms wel tegen. „Pakistaanse christenen hebben een bundel met alle 150 psalmen. Het Psalm Project Afrika is bezig alle psalmen op muziek te zetten. Dat is ook wel begrijpelijk. De psalmen zijn de meest Bijbelse liederen. Verder kom je in andere culturen veel Bijbelliederen tegen, in de lijn van Paulus: lofzangen en geestelijke liederen.”
