De Protestantse Kerk in Nederland (PKN) kent naast kerkelijke gemeenten ook 250 nieuwe kerkplekken, die sinds 2005 zijn ontwikkeld. Nu deze initiatieven volwassen worden, rijzen er vragen over wat het betekent om kerk te zijn. De PKN heeft in januari en februari vijf bijeenkomsten op verschillende plaatsen georganiseerd voor iedereen die geïnformeerd wil worden of feedback wil geven op de voorstellen uit de conceptnota. Tijdens de bijeenkomst in Apeldoorn waren donderdagavond zo’n negentig belangstellenden aanwezig.

De voorzitter van de generale synode van de PKN, ds. S. van Meggelen, hield een inleiding. Zij stelde dat de aanleiding voor de avond goed nieuws is: „De kerk kent niet alleen maar krimp. Er zijn de afgelopen jaren nieuwe kerkplekken ontstaan. Meerdere daarvan zijn inmiddels zo groot geworden dat ze op eigen benen kunnen staan.”

Nu blijkt dat voor die nieuwe kerkplekken de bestaande kerkorde en de daarin bedachte structuren niet voldoen, aldus ds. Van Meggelen. De preses vergeleek bestaande gemeenten met een groot huis, terwijl nieuwe kerkplekken lijken dan meer op een caravan. „We zoeken naar een tussenvorm: een ”tiny house”; stevig, goed bewoonbaar, maar kleiner en simpeler.”

Waarom zoeken we eigenlijk naar nieuwe vormen van kerk-zijn, vroeg ds. Van Meggelen zich af. „Niet om te redden wat er te redden valt, vanuit een soort kramp, maar omdat we ontspannen en gedreven zijn.”

Ds. Van Meggelen benadrukte dat het niet de bedoeling is om alles aan de kant te schuiven wat er is, maar juist om anders verder te gaan. De verwachting is dat tussen de dertig en zeventig nieuwe kerkplekken zullen uitgroeien tot tiny houses met lichtere organisatievormen.

Belangrijk is om te bedenken dat de tiny houses niet een eerste stap zijn naar een grotere kerk zoals we die kennen, aldus ds. Van Meggelen. „De kleinere gemeenten die zo ontstaan zijn volwaardige vormen van kerk-zijn naast de bestaande.”

Martijn Vellekoop, coördinator missionair werk bij de PKN, gaf een toelichting op de nota. Hij noemde een aantal theologische en praktische essenties van kerk-zijn. Een theologische essentie is dat het gaat om een groep mensen die door de Geest wil leven uit Gods genade in Jezus Christus. Een praktische essentie is onder meer dat de gemeenschap moet bestaan uit ten minste tien volwassenen. Hij sloot af door te stellen dat dit wordt gedaan „uit het verlangen dat mensen mogen ontdekken hoe waardevol het Evangelie van Jezus Christus is.”