”Borstkanker met puntjes”
Auteur: Henk Van daele
Uitgeverij: Houtekiet, Antwerpen/Amsterdam, 2004
ISBN 90 5240 684 7
Pagina’s: 144
Prijs: € 14,95. Titel: ”De borstkankerplaag”
Auteur: Marleen Finoulst en Jaak Janssens
Uitgeverij: Houtekiet, Antwerpen/Amsterdam, 2004
ISBN 90 5240 668 5
Pagina’s: 208
Prijs: € 15,95.

„Bij de eerste afspraak voor een mammografie was het al raak: „Komt u maar mee, mevrouw”, zei de verpleegster en ze keek naar mijn echtgenote. Waarop mijn vrouw, volkomen verrast, antwoordde: „Het is niet voor mij, maar voor mijn man!” Borstkanker bij mannen: het bestaat en neemt toe. Ook het aantal gevallen bij vrouwen stijgt. Veel over deze bedreigende ziekte is te vinden in ”Borstkanker met puntjes” van Henk Van daele en ”De borstkankerplaag” van Marleen Finoulst en Jaak Janssens.

Wie denkt dat borstkanker vroeger nooit voorkwam, heeft het mis. Reeds eeuwen geleden was het een gevreesde ziekte. Feit is dat de term borstkanker de laatste tijd veel meer valt. Dit komt onder andere door het weggevallen taboe op het noemen van kanker. Daarnaast stijgt het aantal gevallen van borstkanker de laatste jaren geleidelijk. Momenteel krijgt een op de tien vrouwen borstkanker, zo blijkt uit statistische gegevens. Daarmee is borstkanker de meest voorkomende kwaadaardige aandoening.

Maar ook bij mannen komt deze ziekte voor - en neemt het aantal gevallen toe. De onbekendheid over borstkanker bij mannen is ontzettend groot. Zelfs artsen kunnen verbaasd staan wanneer zij voor het eerst in contact komen met een mannelijke borstkankerpatiënt. Deze patiënten worden daarom geconfronteerd met onbegrip en behandeling op vrouwelijke wijze, naast alle andere emotionele aspecten die het kankerproces met zich meebrengt, zoals angst, onzekerheid en twijfel.

Dit is de duidelijke boodschap van het boek ”Borstkanker met puntjes”. De auteur, Henk Van daele, brengt zijn persoonlijk ziekteproces voor het voetlicht. De ontdekking van het ”boontje” van 1 centimeter, het medisch onderzoek, de diagnose ”ductaal carcinoom”, gevolgd door de chirurgische ingreep, radiotherapie en hormoontherapie. Hij vertelt over alle vragen die hem bestormden - over toekomst, kinderen, prognose en zelfverwijt.

Hij ondervond dat de medische literatuur beperkt was over borstkanker bij mannen. Toch ontdekte hij onder meer dat bij mannen in de leeftijd van 60 tot 80 jaar het aantal gevallen het grootst is, terwijl de ziekte sporadisch jonge mannen treft. Ook blijkt dat kanker, historisch gezien, al sinds eeuwen de nieuwsgierigheid van mensen prikkelt. De auteur gaat terug tot de Oudheid en vertelt dat de Griek Hippocrates (460 voor Christus) dacht dat kanker veroorzaakt werd door een teveel aan zwarte gal.

Claudius Galenus, een arts uit de tweede eeuw na Christus, werkte deze hypothese verder uit en schreef ook het boekwerk ”De tumoribus”, het enige werk uit de Oudheid dat handelt over gezwellen. Ook de behandeling van borstkanker kende veel onduidelijkheid. Zo adviseerden kwakzalvers uit de Middeleeuwen kompressen met in ezelinnenmelk gekookte rivierkreeftjes.

Geen naslagwerk
De medische achtergrondinformatie in ”Borstkanker met puntjes” is beknopt en soms onoverzichtelijk. De auteur vermeldt inderdaad in zijn ”Besluit” dat zijn boek geen geneeskundig naslagwerk is. In ”De borstkankerplaag” is veel meer te vinden over de geneeskundige aspecten. De auteurs, arts Marleen Finoulst en oncoloog Jaak Janssens, geven een duidelijk overzicht van de meest recente literatuur over borstkanker. Gebaseerd op vele wetenschappelijke studies informeren zij de lezer over de ontwikkeling van borstkanker en mogelijke risicofactoren, opsporing en diagnosestelling, behandeling en overlevingskansen. En niet te vergeten een hoofdstuk over borstkanker bij mannen.

Het wordt duidelijk dat er veel vormen van borstkanker bestaan. De tumor kan voorkomen in de melkgang, de melkklier, vetweefsel, bloedvaten of lymfeklieren in de borst. Gaan deze borstkankercellen zich uitzaaien, dan komen zij vooral terecht in het beenderstelsel, de lever, de longen of de hersenen.

Wat verhoogt het risico op borstkanker? De risicofactoren blijken vaak de hormoonstofwisseling te kunnen veranderen. Hierbij gaat het vooral om de hoeveelheid van het geslachtshormoon oestrogeen. De risicofactoren zijn al dan niet beïnvloedbaar. Onder de niet-beïnvloedbare factoren vallen geslacht, leeftijd, genetische invloeden, menstruele cyclus en de vraag of je eerder borstkanker hebt gehad. Bij de beïnvloedbare factoren denkt men aan voeding, milieu-invloeden, het geven van borstvoeding, leeftijd van de eerste zwangerschap en het gebruik van hormoonsubstitutietherapie. Zo kan een voeding met een laag verzadigd vetgehalte, hoog vezelgehalte en rijk aan fruit, groenten, volle granen en bonen een grote rol spelen in de preventie van verschillende soorten kanker.

Preventie
Ondanks de toename van borstkanker, blijkt de sterfte door borstkanker nauwelijks veranderd te zijn. Door de vroege opsporing en betere behandeling van borstkanker zijn de genezings- en overlevingskansen flink toegenomen. De preventieve screeningsprogramma’s, gericht op vrouwen tussen 50 en 69 jaar, dragen hier mogelijk aan bij. Dit effect wordt echter betwijfeld. In meer dan 90 procent van de gevallen ontdekt de vrouw de borstkanker zelf. Vaak door het voelen van een pijnloze, onzichtbare knobbel. Het maandelijkse borstzelfonderzoek is dan ook erg belangrijk en wordt geadviseerd aan alle vrouwen vanaf achttien jaar.

Via de lijst van adressen en internetsites in beide boeken, is nog veel meer informatie te vinden. Maar vooral ”De borstkankerplaag” biedt al een schat aan informatie over borstkanker. Geschreven in eenvoudige en heldere taal in combinatie met praktische voorzorgsmaatregelen en raadgevingen, is het een aanrader voor ieder die meer wil weten over alle facetten van borstkanker. Wel worden onderwerpen af en toe meerdere malen behandeld, wat vervelend werkt.

”Borstkanker met puntjes” richt zich vooral op mannen. Door de open manier van schrijven en het vermijden van het medische jargon, is het boek zeer herkenbaar voor hen die deze ziekte van nabij meemaken. Beide boeken brengen borstkanker erg dichtbij, maar geven tegelijkertijd uitzicht voor de toekomst.