Het conflict tussen Buitenlandse Zaken en Artsen zonder Grenzen loopt al maanden. Erkel kwam na twintig maanden gijzeling in april dit voorjaar vrij, nadat in de Russische deelrepubliek Dagestan een miljoen losgeld aan zijn ontvoerders was betaald. Dat losgeld kwam voor het grootste gedeelte van het ministerie van Buitenlandse Zaken.

Woordvoeders van het ministerie hebben na het uitlekken van het nieuws dat er losgeld is betaald van meet af aan gesteld dat het ging om een bedrag dat was voorgeschoten aan AzG, omdat de organisatie het zelf zo snel niet kon ophoesten. Zelf heeft de Nederlandse overheid geen losgeld betaald. Dat zou in strijd zijn met de ongeschreven wet dat er niet wordt onderhandeld met terroristen.

Maar evenmin als de overheid wil Artsen zonder Grenzen bekendstaan als organisatie die in bepaalde gevallen bereid is losgeld te betalen. Dat zou in een toekomst tot nieuwe ontvoeringen kunnen leiden. De Zwitserse tak van de organisatie, die verantwoordelijk was voor medewerker Arjan Erkel, acht zich ook op geen enkele wijze verplicht tot terugbetaling aan het ministerie.

AzG beweert dat de organisatie niet betrokken was bij de onderhandelingen over de vrijlating en houdt vol dat de staat nooit gemachtigd is om te onderhandelen of een bedrag voor te schieten. Daarentegen kan volgens het ministerie geen sprake zijn van een gift, omdat de Nederlandse staat nooit losgeld betaalt voor de vrijlating van een in het buitenland ontvoerde landgenoot.

Artsen zonder Grenzen Zwitserland liet dinsdagavond weten de rechtszaak met vertrouwen tegemoet te zien. De organisatie is teleurgesteld dat het zover heeft moeten komen. „Artsen zonder Grenzen is het niet eens met de weergave van Buitenlandse Zaken van de gang van zaken rond de vrijlating van Arjan Erkel en is nog steeds van mening dat zij Buitenlandse Zaken geen geld is verschuldigd”, aldus een persverklaring.

Rowan Gillies, internationaal voorzitter van AzG, benadrukte op 15 juni al dat zijn organisatie de Nederlandse regering nooit een volmacht heeft gegeven om in haar naam onderhandelingen te voeren over de vrijlating van Erkel. De hulporganisatie „kan geen enkele verantwoording op zich nemen voor onderhandelingen waaraan ze niet heeft deelgenomen en waarbij ze geen beslissingen kon nemen over de voorwaarden”, zei Gillies.

Minister Bot van Buitenlandse Zaken had de Tweede Kamer eerder al gemeld dat juridische stappen zouden volgen als AzG bleef weigeren het geld terug te betalen. Ook de Kamer wil niet dat de overheid betrokken is bij het daadwerkelijk betalen van losgeld. Bot houdt staande dat Buitenlandse Zaken het grootste gedeelte van het losgeld (1 miljoen euro) heeft voorgeschoten op de uitdrukkelijke voorwaarde dat de organisatie het terug zou betalen.