Toen in maart 2011 in Syrië onrust uitbrak, was de Turkse president Erdogan de eerste die zijn Syrische collega Assad liet vallen. Hij was erop gebrand het regime in Damascus te vervangen door een regering die net als in Egypte werd gedomineerd door de moslimbroeders. Het pakte echter anders uit. Gedurende de acht jaar lange Syrische burgeroorlog leek Erdogan steeds op het verkeerde paard te wedden.

Wat echter bleef, was zijn vastberadenheid een rol te spelen in Syrië. Daarom sloot hij allianties met zowel de Verenigde Staten als Rusland die hij voortdurend tegen elkaar uit probeerde te spelen. Met als gevolg dat hij dingen ging beloven die hij onmogelijk waar kon maken.

Allereerst werd in december 2018 in het Russische Sotsji afgesproken dat de Syrische provincie Idlib een de-escalatie zone zou worden waar Turkije zich garant voor stelde. Zo werd op het allerlaatste moment een groot offensief van het Syrische leger in Idlib afgeblazen. Vervolgens besloot de Amerikaanse president Trump een maand geleden dat de 2000 Amerikaanse militairen in Syrië zouden vertrekken omdat Erdogan hem beloofd had dat Turkije Islamitische Staat (IS) in Syrië zou vernietigen.

Wederom een onmogelijkheid. Het zwaartepunt van IS in Syrië bevindt zich immers ten oosten van de rivier de Eufraat, oftewel zo’n 500 kilometer van de Turks-Syrische grens. Dit is tevens het gebied waar Syrische Koerden onder Amerikaanse bescherming hun eigen ministaatje hadden uitgeroepen. Sinds maanden dreigt Erdogan met militaire acties tegen deze Koerden, maar het bleef bij verbaal geweld omdat de 2000 Amerikaanse militairen in de weg zaten.

Trumps besluit om deze soldaten weg te halen, klonk Erdogan dan ook als muziek in de oren. Zijn vreugde was echter van korte duur. Om Syrië binnen te vallen had hij namelijk groen licht nodig uit Moskou. Rusland maakte echter duidelijk dat niet het Turkse, maar het Syrische leger het vacuüm moest opvullen dat de Amerikanen zullen achterlaten. Recente ontwikkelingen in de provincie Idlib zouden de Turkse ambities in oostelijk Syrië wel eens kunnen helpen.

Idlib wordt gecontroleerd door de aan al-Qaida gelieerde ”Hayat Tahrir al-Sham” (HTS). Daarnaast zijn er milities actief die door Turkije worden bewapend. Begin deze maand is HTS een groot offensief begonnen en heeft vrijwel al deze door Turkije gesteunde milities verjaagd.

Deze ontwikkeling bracht Turkije in een moeilijke positie. Erdogan had immers beloofd dat Turkije orde op zaken zou stellen in Idlib. Hierin heeft hij duidelijk gefaald. Niets lijkt daarom een grote militaire actie van het Syrische leger tegen Idlib nog in de weg te staan. Maar ook Syrië kan niets zonder Russische toestemming.

Poetin is er veel aan gelegen om Turkije binnen het Russische kamp te houden. Hij weet dat Erdogan staat te trappelen om de Syrische Koerden ten oosten van de Eufraat te elimineren. Mogelijk geeft hij het Turkse leger inderdaad toestemming voor een offensief tegen de Koerden. Op voorwaarde dat Erdogan de andere kant op kijkt wanneer het Syrische leger met Russische luchtsteun een bloedig einde gaat maken aan de onhoudbare situatie in Idlib.