Als Klaas Dijkhoff een knuppel in het hoenderhok mag gooien, mogen wij het ook. Zo moet de CDA-top vorige week gedacht hebben toen zij iedereen verraste door samen met D66 voor te stellen het zogeheten kinderpardon nog eens kritisch te bekijken en zo mogelijk te verruimen.

Huh? Het CDA was daar toch altijd tegen? En wat vreemd dat nu juist Kamerlid Van Toorenburg, bij uitstek een vertegenwoordiger van de law-and-order-flank van de partij, met dit voorstel op de proppen kwam.

Het gekke was bovendien dat de argumenten van Van Toorenburg niet al te sterk leken. Zo is het niet alleen twijfelachtig of het zogeheten Gnandi-arrest, waarop zij zich beroept, nu werkelijk gevolgen heeft voor het Nederlandse beleid rond het kinderpardon; maar is het vooral ook wonderlijk om te zien dat dit arrest dateert van juni vorig jaar. Het feit dat het CDA deze uitspraak van het Europese Hof nu pas in stelling brengt, rechtvaardigt het vermoeden dat er op zijn minst méér speelt.

Wat? Vooral dit: in de CDA-achterban heerst al langere tijd onvrede over elementen uit het asielbeleid. Al in honderd gemeenten stemden tot nu toe 419 CDA-raadsleden voor een motie die Den Haag oproept tot een soepeler kinderpardon. Bovendien bereiden deze lokale christendemocraten een resolutie voor die zij op het partijcongres van 9 februari in stemming willen brengen.

Die ontwikkeling heeft ongetwijfeld een rol gespeeld in de recente actie van Van Toorenburg en haar fractieleider Buma. Voor hen was het blijkbaar hoog tijd om, ter voorkoming van al te veel tumult in de achterban, een politiek signaal af te geven.

Dat er op 20 maart Statenverkiezingen zijn, zal ongetwijfeld een extra stimulans zijn geweest. Want hoe zei VVD-prominent Nijpels het ook alweer? Wie te dicht in de buurt van Rutte komt door lang en nauw met hem samen te werken, loopt gevaar „in de Bermudadriehoek te verdwijnen”. Dat kun je alleen voorkomen door je op tijd van hem en zijn beleid los te maken.

Tot slot kunnen we nog een spade dieper graven door erop te letten dat het CDA vanaf haar oprichting én een meer conservatief-liberale én een meer sociale vleugel heeft gehad. De politieke virtuoos Lubbers wist die flanken knap bij elkaar te houden, maar in andere fasen van de partijhistorie leidden die twee oriëntaties tot onzekerheid, getob en lange discussies over de koers.

Met als dieptepunt het partijcongres van 2010. Nee, de partij scheurde niet. En ja, zo’n tweederde van de leden steunde de lijn van de rechts georiënteerde Verhagen om een coalitie te vormen met de VVD, gedoogd door de PVV. Maar de wonden die toen geslagen werden, waren diep. En partijprominenten die een andere koers voorstonden, zoals Hirsch Ballin en Klink, kwamen op een zijspoor terecht.

Zo bezien is het niet zonder betekenis dat het juist Hirsch Ballin was die, zoals men zegt, Van Toorenburg heeft ingepraat over het Gnandi-arrest. En zo beschouwd is het ook geen vreemde gedachte om de recente draai van het CDA te duiden als een correctie op de nogal rechtse koers die partij sinds 2010 is gaan varen. En als een eerste poging tot terugkeer naar het comfortabele politieke midden.