De Italiaanse ambassadeur in Frankrijk is maandag op het matje geroepen door het Franse ministerie van Buitenlandse Zaken. Ze moest opheldering geven over de uitspraken van onder anderen vicepremier Luigi di Maio. Die had zondag gezegd dat de CFA-frank, de Franse munteenheid die in veertien Afrikaanse landen geldig is, de immigratie naar Italië zou bevorderen. „Als vandaag mensen uit Afrika weggaan, is het omdat sommige Europese landen nooit zijn gestopt met het koloniseren van tientallen Afrikaanse staten”, zei Di Maio.

De verhouding tussen Italië en Frankrijk staat al maanden op scherp. De nieuwe Italiaane regering is maar net aangetreden als op 12 juni een ruzie uitbreekt over het schip Aquarius dat met ruim 600 immigranten op de Middellandse Zee dobbert. Italië weigert zijn havens voor het schip open te stellen. Deze beslissing betitelt Emmanuele Macron als „weerzinwekkend.” Matteo Salvini, die als minister van Binnenlandse Zaken een harde migratiepolitiek voert, antwoordt dat Italië geen „hypocriete lessen accepteert van landen die wat betreft het onderwerp van de immigratie hun hoofd de andere kant op wenden.” Drie dagen later wordt de strijdbijl begraven.

Melaatsheid

Maar niet voor lang. Een week later waarschuwt Macron voor de opmars van „populistische melaatsheid in landen waarvan wij dachten dat het onmogelijk was”, waarmee hij ook Italië bedoelt. Di Maio noemt de uitspraak „hypocriet, beledigend en misplaatst.” Eind augustus is het de beurt aan Salvini. Hij noemt Macron de tegenstander van het Franse volk. „Frankrijk moet in plaats van lessen geven aan andere regeringen zijn grenzen openstellen, te beginnen met die bij Ventimiglia”, zegt hij.

Twee maanden later wordt duidelijk dat Frankrijk ongewenste immigranten in Italië uitzet. Er komt althans een incident aan het licht. Op beelden in de media is te zien dat Franse agenten met een politiebus een paar immigranten over de grens zetten in Italië. Salvini beschouwt dat als een vijandige daad. Parijs verontschuldigt zich door te zeggen dat de politieactie „een geïsoleerde fout” is. Maar Salvini accepteert die excuses niet.

De Italiaanse ramkoers komt volgens de Fransman Jean-Pierre Darnis, wetenschappelijk medewerker van de Italiaanse denktank IAI, voort uit de verschillende migratiehistorie van beide landen. „De strijd tegen (illegale) immigratie is in Italië sinds kort een hoofdpunt, voor Frankrijk is het een klassiek thema sinds de jaren tachtig”, schreef Darnis woensdag in het Italiaanse dagblad Il Foglio.

Vijand nodig

Hij wil ermee zeggen dat Italië momenteel een vijand nodig heeft om dit thema door te zetten. Een groot deel van de Italiaanse bevolking is sceptisch over immigratie. „In Italië wordt vaak onmiddellijk een hoge versnelling ingezet als het gaat om de ”slechte Fransen”, terwijl Frankrijk de neiging heeft Italië te negeren.”

Het is volgens Darnis niet zo dat de populistische Italiaanse regering probeert een verbond te maken met tegenstanders van Macron, die gezien wordt als vaandeldrager van de gevestigde orde. Ook al lijkt het daar soms wel op. Begin dit jaar riep Di Maio nog openlijk op voor steun aan de beweging van de ‘gele hesjes’.