In 2019 is het tachtig jaar geleden dat het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork werd gebouwd voor de opvang van Duitse en Oostenrijkse Joodse vluchtelingen. „Dit is deel van de wordingsgeschiedenis van het kamp”, roept directeur Dirk Mulder in herinnering op Twitter. „De Nacht van de Vluchteling is de activiteit die daarbij stilstaat.”

Niet iedereen is het eens met de keuze van de locatie, blijkt uit de vele reacties op Twitter. Sommigen vinden dat er de suggestie van uitgaat dat Joodse vluchtelingen van toen te vergelijken zijn met asielzoekers nu, terwijl hun behandeling en lot sterk van elkaar verschillen. Joop Soesan, een in Nederland geboren Israëliër: „Nog even over de Nacht van de Vluchteling. 85 familieleden van mij zijn via Concentratiekamp Westerbork naar Auschwitz gezonden en meteen na aankomst vergast. Op de @NvdV2019 lees ik hoe leuk het wordt.”

Columnist Bas Paternotte van ThePostOnline noemt de vergelijking „totaal misplaatst.” De Nacht van de Vluchteling legt niet een direct verband met de Holocaust, „maar suggereert het wel met de opmerking over „het gure klimaat dat destijds resulteerde in een nachtmerrie” en dat „vluchtelingen het opnieuw voor de kiezen krijgen.”

Storend, vindt Paternotte. „Het Westen vangt al jaren grootmoedig vluchtelingen uit het Midden-Oosten op terwijl tussen hen zich lieden bevinden die aanslagen plegen in het gastland. Vluchtelingen krijgen het niet „opnieuw” voor de kiezen.”

Vergelijking

Tegenstanders van Kamp Westerbork als locatie lijken te vinden dat op deze manier het lot van de in treinen weggevoerde Joodse burgers wordt gebagatelliseerd, in die zin dat het nu lijkt alsof dat vergelijkbaar was met het lot van ‘moderne’ vluchtelingen, die in onze tijd uit oorlogsgebieden komen en onderdak krijgen in Nederland. Zo twittert Ronny Naftaniël, oprichter en oud-woordvoerder van het CIDI: „Mijn vader was een Duits-Joodse vluchteling die door de NL regering naar Westerbork is gebracht. Hij heeft vanaf medio 1942 43 treinen naar de vernietigingskampen zien vertrekken. De angst om in zo’n trein te moeten zitten is echt met niets vergelijkbaar.”

De dochter van een overlevende van de Jodenvervolging die spreekbeurten gaf, kondigde aan te stoppen als gastspreker voor Kamp Westerbork vanwege de vergelijking van de Holocaust met het vluchtelingendebat. „Kan niet verantwoorden me in te zetten voor organisatie die van kamp pretpark, evenementengebeurtenis maakt.”

Er zijn echter ook Joodse Nederlanders die juist geen bezwaar hebben tegen de keuze van de locatie. Leo Lewin, die als kind met zijn ouders in het kamp verbleef, schrijft: „Heel praktisch: als Westerbork alleen een herinneringscentrum is en blijft en niets anders, verliest het op den duur aan relevantie. Heel goed daarom dat het ook wordt ingezet voor evenementen die gericht zijn op empathie en medemenselijkheid in deze tijd.”

Hij heeft, schrijft hij ook, met zijn vader en moeder in Westerbork gezeten. „Vandaar zijn we verder gedeporteerd naar Bergen-Belsen. Ik heb er geen enkel bezwaar tegen dat daar dit jaar de Nacht van de Vluchteling start. Integendeel, ik vind het een uitstekende keuze.”

Gelukzoekers

Lewin ziet Westerbork als een goede plaats om aandacht te hebben voor mensen die, meestal door toedoen van anderen, in nood verkeren. Maar uit reacties op Twitter blijkt overduidelijk dat mensen die vraagtekens plaatsen bij het huidige vluchtelingenbeleid, zich nu voelen afgeschilderd als „halve nazi’s”, omdat in hun beleving de hedendaagse vluchtelingenproblematiek nu wordt geassocieerd met de Jodenvervolging. Zo schrijft Ronny Driessen: „Als Kamp Westerbork wordt ingezet voor evenementen die gericht zijn op asielzoekers/gelukzoekers in deze tijd verliest het aan waarde. Totaal misplaatst.”

Natasha Gerson, die twittert onder de naam @Sanspareille, keert zich tegen verdraaiingen in het debat: parallellen trekken tussen de situatie in de late jaren dertig toen de politieke meningen over de vluchtelingenstroom zeer verdeeld waren en het huidige vluchtelingenschisma is, schrijft zij, niet hetzelfde als een vergelijking maken tussen de latere Holocaustslachtoffers en asielzoekers. „Dat is verdraaiing.”

Baudet

Ook Thierry Baudet, leider van Forum voor Democratie, vindt de keuze voor Westerbork schandalig. Migratiedeskundige Leo Lucassen diende hem van repliek: „De politicus die zijn proefschrift aanbood aan de veroordeelde Holocaust-ontkenner Le Pen vindt het schandalig dat de nacht van de vluchteling start in Westerbork, dat in 1939 als opvangkamp voor Joodse vluchtelingen werd gebouwd.”