Waar gaat Pompeo op bezoek?

Minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo is dinsdag vertrokken voor een achtdaagse reis naar het Midden-Oosten. Tijdens zijn trip doet hij Saudi-Arabië, Egypte, Jordanië, de Verenigde Arabische Emiraten, Bahrain, Qatar, Oman en Koeweit aan. Er wordt rekening mee gehouden dat de bewindsman ook een bezoek aan Irak zal brengen, in navolging van president Donald Trump, die de Amerikaanse troepen in Irak onaangekondigd op Tweede Kerstdag bezocht. Om veiligheidsredenen is de tussenstop in Bagdad echter niet in het officiële programma opgenomen.

Wat staat er op de agenda?

Heel in het algemeen is Pompeo er door president Trump op uit gestuurd om de bondgenoten in het Midden-Oosten ervan te verzekeren dat de Verenigde Staten nog altijd vastbesloten zijn een rol van betekenis te spelen in het handhaven van de stabiliteit in de regio. Meer specifiek zal de minister met de leiders van deze –voornamelijk– soennitische landen bespreken hoe de dreiging van het sjiitische Iran het beste het hoofd kan worden geboden. In het verlengde daarvan staan gesprekken in Abu Dhabi op het programma over de oorlog in Jemen, waar eind vorig jaar een staakt-het-vuren tot stand kwam. Ook de moord op de Saudische journalist Jamal Khashoggi in het Saudische consulaat in Istanbul zal zeker onderwerp van gesprek zijn. En, last but not least, zullen de geplande terugtrekking van de Amerikaanse troepen uit Syrië en de strijd tegen Islamitische Staat hoog op de agenda staan.

Waarom gaat de bewindsman juist nu naar het Midden-Oosten?

Vooral de aangekondigde militaire aftocht uit Syrië heeft bij de Amerikaanse bondgenoten in het Midden-Oosten voor grote onrust gezorgd. Zij zijn bang dat de Verenigde Staten hun handen langzaam maar zeker van het Midden-Oosten zullen aftrekken, waardoor zij in toenemende mate alleen tegenover de groeiende dreiging van Iran komen te staan. Die vrees wordt nog versterkt door de fors toegenomen Russische invloed in de regio, vooral in Syrië.

Het bezoek van Pompeo sluit naadloos aan op een missie van de Amerikaanse nationale veiligheidsadviseur John Bolton die dezer dagen Israël en Turkije aandeed. Hij bracht in Jeruzalem de boodschap over dat de bescherming van Israël voor de Amerikanen de hoogste prioriteit in het Midden-Oosten heeft. In Ankara eiste Bolton garanties voor de Koerden strijders in Syrië, die zich door het vertrek van de Amerikanen in de steek gelaten voelen en een Turks militair offensief vrezen.

Wat denkt Pompeo te bereiken?

De minister wil de bondgenoten in de eerste plaats vooral geruststellen dat zij nog altijd de steun van de Verenigde Staten genieten en dat Amerika zijn invloed in het Midden-Oosten niet zomaar zal prijsgeven. In Caïro zal Pompeo daarom een toespraak houden met als titel ”De Amerikaanse toewijding aan vrede, welvaart, stabiliteit en veiligheid in het Midden-Oosten”.

De bewindsman hoopt de Arabische leiders ook ervan te overtuigen dat de strijd tegen IS is gewonnen en dat de VS vastbesloten zijn in te grijpen als de beweging opnieuw de kop opsteekt. Verder wil Washington heel duidelijk maken dat het indammen van de Iraanse invloed hoge prioriteit geniet. Veel zal afhangen van concrete toezeggingen die Pompeo zal doen. Mede om die reden wordt zijn bezoek ook in Moskou en Teheran met meer dan gemiddelde belangstelling gevolgd.