Het verkeer in Beiroet is op de vroege ochtend al helemaal vastgelopen en vreselijk onoverzichtelijk. Toch zit Heleen van den Berg (31) ontspannen achter het stuur tijdens de rit naar de Bekavallei, waar de dagopvang zich bevindt. In deze vallei bivakeren duizenden vluchtelingen.

Behendig stuurt ze haar oude Nissan Sunny naar de stukjes wegdek die nog vrij zijn, zonder af te wachten of andere weggebruikers die plekken niet tegelijk met haar in willen nemen. „Hier geldt de regel: wie het eerst komt en doordrukt, kan doorrijden”, lacht ze. „Wie twijfelt, krijgt ongelukken.”

Groei

De GZB steunt in Libanon verschillende kerken. Van den Berg leeft tijdens haar verblijf in het land mee met de sterk groeiende Resurrection Church Beiroet (RCB).

Bij de dagopvang helpt ze kinderen van allerlei nationaliteiten met hun communicatie- en taalontwikkeling. „Veel kinderen lopen hier een achterstand op omdat hun ouders nauwelijks met hen praten. Vaak hebben de ouders hun handen er al helemaal vol aan om zelf het hoofd boven water te houden.”

Ook het opgroeien met verschillende talen zorgt bij veel kinderen voor communicatieproblemen. „Veel van de kinderen horen om zich heen Koerdisch of Ethiopisch en Arabisch, terwijl op school Engels wordt gesproken. We hadden bijvoorbeeld een jongetje in de opvang met een Libanese vader en een Ethiopische moeder, die zich niet verstaanbaar kon uitdrukken.”

De lessen bij de logopedist leken nauwelijks te helpen. „Het leek alsof niets van de lessen logopedie bleef hangen en alsof alles in een diepe put verdween. Maar op een dag kwam hij de klas binnen en deed actief mee. Hij ging ineens met sprongen vooruit. Over een paar weken is hij er klaar voor om naar school te gaan.”

„We zien levens veranderen”, vertelt Van den Berg terwijl ze Beiroet uitrijdt, het berglandschap in. „Gezinnen die betrokken zijn de peuteropvang ervaren dat anderen met liefde, zorg en respect voor hen klaarstaan. Zo leren ze hun leven delen en komen ze in aanraking met het Evangelie.”

Vastgebonden

De Amerikaans-Libanese predikant Robert Hamd (56) was betrokken bij de oprichting van de christelijke peuteropvang GROW. „Vluchtelingen en migranten zonder rechten zijn kwetsbaar voor vormen van slavernij en seksueel misbruik”, vertelt hij. Uit een praktijkvoorbeeld hiervan is de peuteropvang ontstaan.

„Een Ethiopische vrouw was verkracht door haar werkgever en zwanger geraakt. We zorgden voor haar en voor haar kindje. Toen de moeder weer wilde werken, zochten we een betaalbare opvanglocatie voor haar baby. Tijdens die zoektocht vonden we in een kleine opvang 25 kindjes die zaten vastgebonden voor een tv.”

De predikant vertelt dat een aantal christelijke vrouwen het beeld van vastgebonden peuters niet uit het hoofd kreeg. Zij besloten in een arme buitenwijk van Beiroet de christelijke dagopvang GROW te openen, onderdeel van het Philemon-project van de GZB. „Vanaf 2013 vangen wij, met liefde en zorg, kwetsbare peuters op, zodat ze stabieler op kunnen groeien.”

Intussen begroet Van den Berg haar Syrische collega en vriendin Nairy Mardirossian (30), die coördinator is binnen GROW. Zij neemt ons mee naar de crèche waar begeleidsters spelletjes doen met de peuters. „Wij willen de liefde van Jezus delen met de kinderen en hun families. Vaak zijn de ouders diept geraakt als ze hun kinderen zien veranderen en opbloeien”, vertelt Mardirossian, terwijl ze tevreden naar de beweeglijke kinderen in de crèche kijkt. „Ik bad altijd alleen voor onze kinderen, maar vraag God nu ook of onze staf en de medewerkers mogen groeien in geloof.”

De staf is een hechte groep, blijkt uit wat Van den Berg en Mardirossian vertellen: „We bidden samen, en we vertellen elkaar wat we op ons hart hebben. De afgelopen maanden zien we mooie veranderingen in geloofsgroei en discipelschap bij de stafleden. Onlangs getuigde een lerares van Gods grootheid. Ze sprak over de Syrische legeroverste Naäman die aan melaatsheid leed en door geloof genezen werd. De lerares bad vurig of de kinderen en de staf zijn voorbeeld mogen volgen. Zo getuigt ze tijdens het werk van haar geloof.”

Betrokken

Na het werk stort Van den Berg zich weer opgewekt en vol goede moed in de onophoudelijke stroom auto’s die de straten van Beiroet verstopt. Tijdens het manoeuvreren denkt ze na over de relatie van Nederlandse christenen met de christenen uit het Midden-Oosten. „Ik zou graag zien dat Nederlandse kerken meer betrokken raken bij de kerken in het Midden-Oosten. Zo kunnen ze gemeenten in Libanon en Syrië leren kennen, en de christenen hier beter bijstaan en bemoedigen.”

Vluchtelingen

„We willen graag emigreren, maar hebben geen geld”, zeggen Gabi (41) en Rita (29), ouders van Charbel (5) en Maribell (4). Dus blijft het Syrische gezin noodgedwongen in Libanon. Ze huren in de armste wijk van Beiroet een eenkamerappartement en tellen voor de kale huur 300 dollar per maand neer. Aan school- en vervoerskosten is het gezin 200 dollar kwijt. „En dan moeten we nog eten”, zucht Rita.

Toch is het Syrische echtpaar, dat moslim was en christen werd, overtuigd van Gods leiding over hun leven. „Als God het wil, dan kunnen wij uit Libanon vertrekken. Als Hij andere plannen met ons heeft, dan zullen we blijven.”

De Protestants Armeense kerk (UAECNE) trekt zich, net als andere Libanese kerken, het lot aan van Syrische vluchtelingen zoals Gabi en Rita. Regelmatig krijgen ze bezoek van sociaal werkster Talin.

In hun armzalige eenkamerappartement vertellen Gabi en Rita dat ze tijdens de oorlog vanuit Aleppo naar Libanon zijn gevlucht, toen Gabi werd opgeroepen om te dienen in het leger van Assad. In de tijd dat Assad geen macht had over Aleppo keerde Gabi tijdelijk terug naar Syrië, waar hij optrok met christelijke vrienden. Hij ging mee naar de kerk en kwam daar tot geloof. Niet lang daarna bekeerde ook zijn vrouw zich tot het christendom. Nu wonen ze met hun kinderen in Libanon.

Stotteren

Charbel, de oudste van de kinderen in het gezin, rent door de kamer met een kapotte speelgoedauto. Rita vertelt dat hij een allergie heeft, waardoor zijn keel en neus soms zomaar opzwellen. Ook dochter Maribell is volgens haar ouders een zorgenkindje. Ze stotterde erg toen ze voor het eerst naar een crèche ging, en wilde ze nergens aan meedoen. Gabi en Rita waarderen de steun die ze vanuit de kerk krijgen, ook bij het grootbrengen van hun kinderen. „Toen ik me zorgen maakte over het stotteren, verzekerde een begeleidster me dat het stotteren zou stoppen als Maribell gelukkig zou zijn”, vertelt Rita terwijl Maribell lekker tegen haar aankruipt op het ouderlijke bed dat overdag dienstdoet als bank. „Na zes weken vond ze haar draai op de crèche en stopte het stotteren inderdaad.”

Terwijl Maribell van maandag tot en met zaterdag wordt opgevangen in de crèche, gaat Charbel van maandag tot vrijdag naar school en op zaterdag naar de kinderclub van de Protestants Armeense kerk. „Het was heel fijn dat de kerk zich voor ons inspande toen mijn man geen werk had”, vertelt Rita, die via het sociale programma van de Protestants Armeense kerk een baantje vond. „Ik zie het als geschenk van God.”

Overvol

Elke zaterdag komen jongeren bijeen in het kerkelijk centrum van de Protestants Armeense kerk, onder leiding van de Syrische theologiestudent Njteh Mkhsian (25). Njteh groeide op in een christelijke wijk van Aleppo, waar zijn vader, een juwelier, nu nauwelijks nog sieraden verkoopt en het salaris van zijn moeder, lerares scheikunde, is gedaald van 800 dollar naar 84 dollar per maand. Njteh vluchtte tijdens de oorlog naar Libanon.

De jongeren zingen of mompelen ondertussen christelijke liederen. De mobiele telefoons zijn op een tafel verzameld en alle kauwgom is in de prullenbakken gedeponeerd. Na het zingen bouwen de jongeren met blokken een kunstwerk dat de relatie tussen God en mensen uitbeeld. „Bij de jongerenbijeenkomsten ligt de nadruk op het leggen van contact en het maken van vriendschap”, zegt Njteh terwijl hij, na het bouwen, met de jongeren buiten een potje basketbal speelt. „Maar ik hoop dat ze groeien naar een levend geloof.”

Ook de 23-jarige Syrische student Yefrem Boymoushakian zet zich als jongerenwerker in de Protestants Armeense kerk in voor kinderen. Yefrem zou graag in het buitenland studeren om daarna de gevluchte Syriërs in de overvolle Libanese vluchtelingenkampen, vanuit zijn geloof, beter te kunnen bijstaan. „De problemen waar ik tegenaanaanliep tijdens mijn eenzame verblijf in Syrië en Libanon, versterkten mijn geloof.”

Dit is het eerste deel in een drieluik over de gevolgen van de oorlog in Syrië en Libanon. RD donderdag pagina 2 voor het tweede deel.