Op de zware ijzeren deur van een verouderde, grijs-grauwe Russische panelenflat uit de Brezjnevtijd hangt een vaal plakkaat waarop is aangegeven wat te doen als er een gaslucht hangt in de keuken. En wat niet te doen. „Gebruik geen telefoon, doe het licht niet aan en gebruik geen elektriciteit, en geen lucifers of sigaretten.”

Het zijn belangrijke aanwijzingen voor de bewoners. Een klein foutje kan in de Sovjetflats fataal zijn. Door een gasexplosie in een flat in Magnitogorsk stortten maandag zeven van de negen etages naar beneden. Tot zover zijn 21 lichamen geborgen. Over het lot van zo’n twintig vermiste personen bestaat nog onduidelijkheid.

Een uit het puin geredde baby is met een speciaal vliegtuig overgebracht naar Moskou. Daar is het ernstig gewonde jongetje opgenomen in een ziekenhuis. Reddingswerkers vonden het kind dinsdag, een dag na de explosie in het woongebouw. Het elf maanden oude jongetje kon ondanks de vrieskou overleven omdat hij goed ingepakt in zijn wieg lag, zeggen de autoriteiten.

Veel flats stammen nog uit de Sovjettijd en daarom zijn veel gasleidingen in Russische steden verouderd. Volgens Konstantin Krochin, expert bij de Russische dienst voor gas, water en elektriciteit, komt dit mede doordat het tot burgers onvoldoende is doorgedrongen dat zij zelf verantwoordelijk zijn voor hun gastoestellen. Voorheen zorgde de staat voor het onderhoud. Vooral de oudere generatie begrijpt niet dat ze zelf verantwoordelijk zijn, denkt Krochin.

Mensen hebben bovendien vaak het geld niet om gasfornuizen en gasleidingen te laten controleren. In veel Russische steden gaat het erg slecht met de economie. Fabrieken die de val van de Sovjet-Unie en de crisis in 2008 hebben overleefd komen door de sancties in de problemen en moeten hun deuren sluiten. Zelfmoord is voor veel werklozen soms de enige optie. En hoe makkelijk is het dan om het gasfornuis open te zetten en een lucifer aan te steken. De 25-jarige Aleksej overleefde zo’n zelfmoordpoging vorige week in de Wit-Russische stad Zhilobin, maar door zijn actie raakte een buurman zwaargewond.

In het ingestorte deel van het flatgebouw in Magnitogorsk woonden meer dan honderd mensen. Het gebouw stortte vroeg in de morgen in, op een tijdstip dat mensen over het algemeen nog slapen.

Critici ageren tegen de magere berichtgeving van de autoriteiten en reddingsdiensten na dergelijke incidenten. De Russische overheden willen voorkomen dat mensen die in soortgelijke woningen wonen zich zorgen gaan maken of stennis gaan schoppen en proberen de onrust te sussen.

Na het vorige grootschalige incident, in Izjevsk, kwamen lokale media al snel met geruststellende berichten. „Uw huizen zijn veilig”, verzekerden experts. De flats van negen verdiepingen hoog, die zowel in Magnitogorsk als in Izjevsk instortten, werden overal in de voormalige Sovjet-Unie gebouwd en „streng gecertificeerd geleverd.”

Het probleem in Rusland is zoals altijd slordigheid. Zowel inspecteurs als bouwvakkers en installateurs gooien vaak met de pet naar hun werk. Vooral bij bedrijven in handen van de staat is de kwaliteit vaak bedroevend. De lonen zijn laag en er wordt nauwelijks gecontroleerd op kwaliteit. Daardoor komt de veiligheid van de bewoners van dergelijke flats in gevaar. Het blijft daarmee een risico om in een flat te wonen uit de tijd van de Sovjet-Unie.