De wereld lag in puin na de Tweede Wereldoorlog. „In de UVRM is geprobeerd een schets te maken van hoe de wereld eruit zou moeten zien na deze oorlog”, aldus de oud-minister van Justitie. Op 10 december 1948 werd in Parijs de verklaring ondertekend. „Zeventig jaar later moeten we ons afvragen wat we ervan gemaakt hebben. Er is voor gelijkheid van mensen immers veel meer nodig dan een verklaring”, zo stelt de 68-jarige jurist maandag in de Domkerk te Utrecht. Vijf organisaties, waaronder Amnesty International en het Humanistisch Verbond, organiseerden de lezing.

De verklaring telt dertig artikelen en omschrijft de grondrechten van elk mens. „Een van de belangrijkste artikelen is dat over de vrijheid van meningsuiting. We zien dat autoritaire overheden proberen om mensen van hun geestelijke vrijheid te beroven. Angst in de samenleving beperkt het gevoel van vrijheid.”

Hirsch Ballin ziet dat tegenstanders van de vrijheid van meningsuiting een andere methode hanteren dan de voorstanders. „Ik pleit voor het behouden van de nette manier, namelijk het gesprek. Geef niet toe aan de grofheid en beledigingen van tegenstanders en doe er vooral niet aan mee.”

Nepnieuws

Naast intimideren ziet de voormalige CDA-politicus ook nieuwe vormen van beperking van de vrijheid van meningsuiting. Onlinemanipulatie en nepnieuws zijn grote, nieuwe bedreigingen van deze tijd. „Sociale media weten meer van gebruikers dan die zouden willen. Ook nepnieuws kan via Facebook eenvoudig verspreid worden. Media zonder professionele redactie nemen alles klakkeloos over. Journalisten en wetenschappers hebben de taak om nepnieuws te weerleggen.”

Hirsch Ballin hekelt het indelen van de samenleving in groepen. „Mensen worden onderdeel gemaakt van een groep, waardoor ze hun gezicht verliezen”, zo stelt hij. „We hebben het over Joden, homo’s en migranten. Maar het gaat om een veelheid aan individuen die ieder zijn of haar individuele rechten heeft.” De migrantenstroom vanuit Afrika naar Europa werpt de vraag op hoe landen met deze mensen moeten omgaan. „Door uitzichtloze situaties beginnen migranten aan een risicovolle tocht naar Europa. Om hen te verwelkomen is een cultuur van respect nodig. Maar westerse populisten geven migranten van alles wat er misgaat de schuld en wijzen hen aan als zondebok.”

Na de lezing overhandigt het Humanistisch Verbond een petitie aan Boris Dittrich, die oproept om mensenrechten in het paspoort te verankeren. De mensenrechtenactivist en kandidaat voor D66 bij de Eerste Kamerverkiezingen ontvangt een jasje met op de achterkant gedrukt artikel 1 van de UVRM, waarin de gelijkheid van de mens omschreven staat.