„Geef mij nog vier jaar (na de verkiezingen in november, red.), en Amerika is nog veiliger en er zal meer vrede in de wereld zijn”, aldus Bush, die de strijd tegen het internationale terrorisme tot een van de hoekstenen van zijn herverkiezingscampagne maakt. Als Bush de VS echter werkelijk veiliger wil maken, staat hem waarschijnlijk een moeilijker taak te wachten dan het voeren van oorlog tegen twee zwakke militaire tegenstanders. Hij moet dan namelijk iets doen aan de „wijdverbreide institutionele mankementen binnen het regeringsapparaat” die de septemberaanslagen in 2001 mogelijk maakten.

Het citaat is afkomstig uit het 575 pagina’s tellende rapport van de onafhankelijke commissie die de omstandigheden rond de septemberaanslagen onderzocht. De Republikeinse president Bush noch zijn Democratische voorganger Bill Clinton wordt in het rapport persoonlijk verantwoordelijk gehouden voor het falen van het Amerikaanse inlichtingen- en veiligheidsapparaat. Beiden hebben de dreiging van de terreurbeweging al-Qaida volgens het rapport „serieus genomen.” Het was, een dag voor publicatie van het rapport, woensdag niet helemaal duidelijk in hoeverre de vijf Republikeinen en de vijf Democraten die de commissie vormden in hun slotconclusie(s) hun presidentiële partijgenoten in bescherming namen.

Waarschijnlijk is het ook niet realistisch om in een verkiezingsjaar te verwachten dat een commissie met scherpe politieke beschuldigingen komt. Het was al een klein politiek wonder dat de commissie in het leven werd geroepen, want president Bush verzette zich aanvankelijk met hand en tand tegen het idee van een onafhankelijk onderzoek. De leden van de commissie hebben woensdag politici in Washington ingelicht over de inhoud van hun rapport, dat donderdag is bekendgemaakt. Daarbij werd duidelijk dat de kritiek van de commissie zich voornamelijk richt op instituten, waarbij vooral de federale recherchedienst FBI en de inlichtingendienst CIA ervan langs krijgen.

De FBI zou zich onvoldoende geconcentreerd hebben op de binnenlandse veiligheid. De CIA wordt verweten het beschikbare inlichtingenmateriaal veelal onjuist geanalyseerd te hebben. Verder wordt beide organisaties verweten „vanwege juridische en politieke overwegingen” onvoldoende gecommuniceerd te hebben. De commissie adviseert de aanstelling van een centrale veiligheidscoördinator op regeringsniveau. Deze zou het werk moeten coördineren van de vijftien verschillende inlichtingendiensten, waaronder ook verschillende militaire inlichtingendiensten.

Een hervorming van het inlichtingenwerk moet in de toekomst voorkomen dat terroristen opnieuw catastrofale aanslagen plegen, daarbij gebruikmakend van de „zwakheden in het systeem.” De terroristen die de septemberaanslagen uitvoerden, hebben die zwakheden volgens de commissie nauwkeurig bestudeerd en er vervolgens gebruik van gemaakt. Persbureau Associated Press maakte woensdag video-opnamen openbaar van de veiligheidscontrole op Dulles International Airport in Washington, waar vijf van de kapers op 11 september 2001 instapten. Hun vlucht zou uiteindelijk eindigen op het ministerie van Defensie, waarbij in totaal 183 mensen omkwamen. De video laat zien hoe enkele kapers extra werden onderzocht, nadat de metaaldetector voorwerpen had gesignaleerd. Na extra onderzoek konden zij hun tocht echter vervolgen. Onder hen waren Khalid al-Mihdhar en Nawaf al-Hamzi, van wie bekend was dat zij banden hadden met al-Qaida. Niemand hield hen op die fatale septembermorgen echter tegen. Een typisch voorbeeld van de falende communicatie tussen de veiligheidsdiensten die het lijvige commissierapport aan de kaak stelt.