Spotprenten laten strijd rond Dordtse synode zien
Spotprenten zijn van alle tijden. De remonstranten en contraremonstranten maakten vierhonderd jaar geleden al karikaturen van elkaar. Dordtkenner en onderzoeker Herman van Duinen heeft een expositie samengesteld, die in Het Dordts Patriciërshuis te zien is.
Aan de rand van de Dordtse binnenstad, pal aan de Oude Maas, bevindt zich het monumentale pand van Laurens Gooshouwer. De oude bel met trekknop typeert de stijl waarin het gebouw zich bevindt. De familie Gooshouwer woonde van 2001 tot 2011 in het pand, dat daarna als museum ingericht werd. Een brede, bruine draaitrap leidt naar de eerste verdieping. Zeven jaar geleden waren hier nog slaapkamers van de kinderen, nu hangen er tot 15 mei 22 prenten uit de zeventiende eeuw.
Van Duinen, samensteller van de tentoonstelling ”Kerkelijke en politieke strijd in prenten”, vertelt over de collectie: „In die tijd zijn veel spotprenten gemaakt door de remonstranten en contraremonstranten. Daarvan werden pamfletten gemaakt en verspreid onder de bevolking.”
De oud-docent beeldende vorming kreeg de vraag om in het museum een collectie met spotprenten op te zetten. „Toen bleek pas hoeveel materiaal beschikbaar was. Ik moest echt goed selecteren.”
Gomarus
Grote portretten van Franciscus Gomarus en Jacobus Arminius hangen gebroederlijk naast elkaar aan de wand. Ook de politieke leiders Johan van Oldenbarnevelt en prins Maurits staren de bezoekers vanaf de muur aan.
„Er was echt sprake van een harde strijd tussen de partijen”, aldus Van Duinen. „Er is zelfs een predikant van zijn kansel afgesleurd tijdens een kerkdienst. Het scheelde niet veel of er was een burgeroorlog uitgebroken.”
Opvallend aan de spotprenten is dat er veel dieren worden ingezet om de tegenpartij te typeren. In de middeleeuwen was de uil symbool van het kwaad. De reformator Johannes Calvijn wordt door de remonstranten afgebeeld als een kalfskop. Ook een ladder is een veelgebruikt element om de remonstrantse leer af te beelden.
Ondanks de vele spotprenten vond de strijd vooral plaats via de kansels, vertelt Van Duinen. „Gomarus en Arminius konden allebei luid spreken. De Dordtse predikant Balthasar Lydius werd zelfs een „donder in de kerk” genoemd.”
Jongeren
Het Dordts Patriciërshuis trekt vooral oudere bezoekers, maar het museum doet er veel aan om jongeren te trekken. „Gezinnen kunnen met een museumjaarkaart gratis naar binnen. Ook zijn we bezig om de kelder te restaureren. Het plan is om daar filmzalen te maken.”