Op 4 januari ging een verlaten fabriekshal in de buurt van Pavia (Noord-Italië) in vlammen op. In het pand waren plastic afval en oude banden opgeslagen. De brand leidde ertoe dat de plaatselijke bevolking binnen moest blijven en dat het vee onmiddellijk van het land moest.

Vier dagen later gebeurde hetzelfde met bedrijfshallen op het platteland van Savona, bij Genua. Hier verbrandde (gescheiden) afval bestaand uit hout, plastic en banden. Vanwege een giftige wolk gingen scholen dicht. De afgelopen drie jaar gingen in Italië zeker driehonderd opslagplekken voor afval in rook op.

De branden houden deels verband met het succes van recycling. Italië doet het heel goed als het gaat om het sorteren van afval. Ruim vijftig procent van het huisvuil wordt teruggewonnen, en dat is 5 procent meer dan in andere landen van de Europese Unie. Maar het is te veel, meent de zakenkrant Il Sole 24 Ore. „In veel sectoren is er meer aanbod van gerecycled materiaal dan er vraag is. De glasindustrie stuurt vrachtwagens met gebruikt glas al terug; hetzelfde geldt voor de papierverwerkende industrie.” De krant meldt verder dat gerecycled materiaal zich ophoopt. „Een ongelukje of een enkele vonk kan een kolossale brand van opgehoopt afval veroorzaken.”

Maar ook de verwerking van het restafval verloopt moeizaam. De capaciteit van de in totaal 41 verbrandingsovens in Italië is onvoldoende. De bouw van nieuwe afvalcentrales ligt zo goed als stil wegens breedgedragen tegenstand, vooral in Zuid-Italië. Milieuorganisaties zetten hun voet dwars, maar ook regeringspartij Vijfsterrenbeweging is faliekant tegen. „De verbrandingsovens, vooral die van de nieuwste generatie, produceren een hoge concentratie fijnstof die met de modernste filters niet is te onderscheppen en die sterk kankerverwekkend is”, zo staat in een verklaring van de partij. Partijleider Luigi Di Maio dreigde deze week met een regeringscrisis als regeringspartner Lega geen pas op de plaats zou maken. Lega wil dat Italië juist wel gaat investeren in verbrandingsovens.

In Napels en omgeving staat het water aan de lippen. Het afvalprobleem bestaat daar al zo’n 25 jaar. De georganiseerde misdaad is daarop ingesprongen en heeft gezorgd voor transport van afval naar buiten de regio en voor het illegaal dumpen. Het aantal sterfgevallen door kanker ligt in Napels en omgeving boven het Italiaanse gemiddelde. In Rome is de toestand niet veel beter.