De stichting zet zich sinds 1997 in om het gebouw aan de Alkmaarse Hofstraat haar oorspronkelijke bestemming terug te geven. Keer op keer stuit zij daarbij echter op teleurstellingen, aldus A. Troostwijk, secretaris van de SAS. „We hebben net weer een nieuwe teleurstelling te verwerken gekregen: onze Maror-aanvraag is op onduidelijke gronden afgewezen. Maar goed, uit het Nieuw Israëlitisch Weekblad begreep ik dat we daarin niet de enige zijn.”

De SAS wil van de vroegere synagoge een monument maken ter nagedachtenis aan de Alkmaarse Joden die in 1942 de stad moesten verlaten, en van wie de meesten het leven hebben verloren. De bedoeling is verder dat in het gebouw een klein museum wordt gevestigd, dat tegelijk als „een soort voorlichtingscentrum” kan fungeren. „Dat lijkt ons in deze tijd heel erg nuttig”, zegt Troostwijk. Op termijn kunnen in de synagoge misschien ook weer diensten worden belegd en de Joodse feesten gevierd.

De uit 1808 daterende synagoge is sinds 1952 in gebruik bij de Baptistengemeente Alkmaar. Deze maakt er, aldus de secretaris, geen probleem van om het gebouw aan de stichting af te staan. Mits die voor een vervangende locatie zorgt, binnen of buiten Alkmaar. „Dat is niet gemakkelijk. Maar ik heb het idee dat dat nog dit jaar goed komt.”

Een knelpunt blijft vooralsnog ook de financiering. Op dit moment heeft de stichting, schat Troostwijk, rond de 50.000 euro binnen; terwijl zo’n 450.000 euro nodig is. „We zijn blij dat we de bekende prof. A. Heertje bereid hebben gevonden om zich als adviseur voor ons in te zetten. En hij zegt: Als je kans ziet om via het bedrijfsleven ingangen te verkrijgen, is de kans groot dat je nog dit jaar een hypotheek kunt afsluiten.”

Het Joodse bedehuis is voor een synagoge buiten Amsterdam „zeldzaam compleet ingericht”, aldus de SAS op haar website. Behalve de ruimte voor de synagogendiensten is er nog steeds een cheider (leslokaal), mikwe (ritueel bad) en een rabbijnenhuisje. In 1942 werd het gebouw gesloten, als gevolg van de deportaties in de Tweede Wereldoorlog.

Ter gelegenheid van het 400-jarig bestaan van de Joodse gemeenschap in Alkmaar, op 9 mei dit jaar, publiceerde de SAS het boekje ”Rond het huis van de laatste rabbi van Alkmaar. Verhalen van een overlevende van het concentratiekamp Bergen-Belsen”. De verkoop daarvan -er werden 500 exemplaren gedrukt- loopt vrij goed, aldus Troostwijk. „We zijn op dit moment uit de kosten; dus alles wat we verder verkopen, is zuiver winst.” Zo’n zestig exemplaren gingen naar de Alkmaarse scholen. De kosten hiervan werden betaald door de Rabobank.

Helaas blijft de aandacht in de regionale pers beperkt, moet de secretaris vaststellen.

Onlangs kwam ook de synagoge van Medemblik weer in Joodse handen terecht.